Omega 3

Over de toepassing van omega 3(-supplementen) bij kanker(behandelingen) verschenen vele studies en samenvattingen van studies. De meeste studies gaan over het gebruik van omega 3 bij de behandeling van nevenwerkingen van kanker.

Behandeling van kanker

Enkele recente studies konden geen uitsluitsel geven dat omega 3 de ontwikkeling van sommige kankers (zoals borstkanker) zou kunnen vertragen door de effecten van bestralingen en chemotherapie te versterken. Een beschermend effect is mogelijk, maar meer onderzoek is nodig voor we die beschermende effecten kunnen bevestigen (13).

Beperkt wetenschappelijk onderzoek toont aan dat inname van omega 3 de overleving bij kanker zou kunnen verhogen (14-16). Belangrijk is om geen tekorten aan omega 3 te hebben. Een voldoende omega 3-inname kan je voorzien via een gezond voedingspatroon of via voedingssupplementen met omega 3.

Behandeling van nevenwerkingen van kankerbehandelingen

Een heel aantal studies onderzochten of omega 3 een verzachtend effect zou kunnen hebben op nevenwerkingen van kankerbehandelingen als gevolg van bestralingen of chemotherapie. De meeste van deze studies onderzochten het effect van omega 3 op lichaamssamenstelling en eetlust of op het immuunsysteem.

• • Verschillende recente studies en samenvattingen van studies onderzochten het effect van omega 3 op lichaamssamenstelling (lichaamsgewicht, vetvrije massa, body mass index) en eetlust (15, 17-20).
    • • Niet alle studies toonden hierop positieve effecten aan.
      • Toch geeft een recente richtlijn aan dat omega 3-supplementen zijn aangeraden voor mensen met gevorderde kanker die chemotherapie ondergaan en die een risico hebben op gewichtsverlies of ondervoeding (malnutritie).
      • Omega 3-supplementen kunnen dan helpen om de eetlust, de voedingsinname en de lichaamssamenstelling te stabiliseren (21).
  • Een heel aantal recente studies en samenvattingen van studies zagen een positief effect van omega 3-supplementen op ontstekingsparameters bij verscheidene kankers, zoals een daling van interleukine 6, C-reactief proteïne en TNF-alpha (16, 18, 20, 22-25). Wat de klinische impact is, is onduidelijk.
    • • Enkele studies bekeken die ontstekingsparameters ook specifiek na operatie bij kanker, bijvoorbeeld bij operatie bij maag- of darmkanker.
      • Ook daar zagen ze een daling van ontstekingsparameters bij voldoende inname van omega 3 (24, 26).
  • Er zijn ook enkele studies en samenvattingen van studies over het gebruik van omega 3 tijdens een kankerbehandeling om de algemene levenskwaliteit te verbeteren.
    • • Enkele studies tonen positieve verbanden tussen omega 3 en levenskwaliteit.
      • De meeste van deze studies zijn echter van te lage methodologische kwaliteit om conclusies te trekken.
  • Enkele recente gerandomiseerde studies gingen het effect van omega 3-supplementen op pijn na, maar de huidige resultaten zijn tegenstrijdig (16, 28, 29).
  • Eén recente studie keek naar de invloed van omega 3 op mentaal welzijn bij prostaatkanker, maar kon geen effecten aantonen (30).

Kanker voorkomen

Voor de vraag of omega 3 een mogelijk beschermende werking heeft bij kanker, zijn de resultaten tegenstrijdig, zoals ook een recente richtlijn aangeeft (21). Sommige studies tonen beschermende effecten aan van omega 3 bij risico’s op bepaalde kankers, zoals borst- of darmkanker (31) (32), terwijl andere studies net een hoger risico aangegeven op bepaalde kankers zoals prostaat- of endometriumkanker (21, 33-35). Verder onderzoek is nodig voor we hier conclusies kunnen trekken.

Nevenwerkingen

Omega 3 wordt in het algemeen als veilig beschouwd (36). Dat neemt niet weg dat er nevenwerkingen kunnen optreden, zoals:

• • een visachtige nasmaak bij visoliesupplementen
  • diarree
  • buikpijn
  • braakneigingen (37-39)

Interacties met kankerbehandelingen

Tot op heden zijn er geen goed opgezette studies die de interactie nagaan tussen omega 3 en kankerbehandelingen.

Andere interacties

Omega 3-vetzuren zouden kunnen interageren met antistollingsmiddelen (bloedverdunners) (40, 41). Wees daarom voorzichtig en raadpleeg een arts bij combinatiegebruik of bij een operatie.

Geraadpleegde databanken:

1. Complementary and Alternative Medicine for Cancer (CAM Cancer), Noorwegen. www.cam-cancer.org. CAM Cancer is niet verantwoordelijk voor de vertaling van hun informatie.
2. Memorial Sloan-Kettering Cancer Center (MSKCC), Verenigde Staten. www.mskcc.org/cancer-care/diagnosis-treatment/symptom-management/integrative-medicine/herbs/search 

1. Tanskanen A, Hibbeln JR, Tuomilehto J, Uutela A, Haukkala A, Viinamäki H, et al. Fish consumption and depressive symptoms in the general population in Finland. Psychiatr Serv. 2001;52(4):529-31.
2. Hoge Gezondheidsraad B. Voedingsaanbevelingen voor België – 2016. Brussels: Hoge Gezondheidsraad; 2016. Contract No.: HGR nr. 9285.
3. Mischoulon D, Fava M. Docosahexanoic acid and omega-3 fatty acids in depression. Psychiatr Clin North Am. 2000;23(4):785-94.
4. Grenyer BF, Crowe T, Meyer B, Owen AJ, Grigonis-Deane EM, Caputi P, et al. Fish oil supplementation in the treatment of major depression: a randomised double-blind placebo-controlled trial. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2007;31(7):1393-6.
5. Okereke OI, Vyas CM, Mischoulon D, Chang G, Cook NR, Weinberg A, et al. Effect of Long-term Supplementation With Marine Omega-3 Fatty Acids vs Placebo on Risk of Depression or Clinically Relevant Depressive Symptoms and on Change in Mood Scores: A Randomized Clinical Trial. Jama. 2021;326(23):2385-94.
6. Carney RM, Freedland KE, Rubin EH, Rich MW, Steinmeyer BC, Harris WS. A Randomized Placebo-Controlled Trial of Omega-3 and Sertraline in Depressed Patients With or at Risk for Coronary Heart Disease. J Clin Psychiatry. 2019;80(4).
7. Kabir M, Skurnik G, Naour N, Pechtner V, Meugnier E, Rome S, et al. Treatment for 2 mo with n 3 polyunsaturated fatty acids reduces adiposity and some atherogenic factors but does not improve insulin sensitivity in women with type 2 diabetes: a randomized controlled study. Am J Clin Nutr. 2007;86(6):1670-9.
8. Gunnarsdottir I, Tomasson H, Kiely M, Martinéz JA, Bandarra NM, Morais MG, et al. Inclusion of fish or fish oil in weight-loss diets for young adults: effects on blood lipids. Int J Obes (Lond). 2008;32(7):1105-12.
9. Tanaka K, Ishikawa Y, Yokoyama M, Origasa H, Matsuzaki M, Saito Y, et al. Reduction in the recurrence of stroke by eicosapentaenoic acid for hypercholesterolemic patients: subanalysis of the JELIS trial. Stroke. 2008;39(7):2052-8.
10. Albert CM, Cook NR, Pester J, Moorthy MV, Ridge C, Danik JS, et al. Effect of Marine Omega-3 Fatty Acid and Vitamin D Supplementation on Incident Atrial Fibrillation: A Randomized Clinical Trial. Jama. 2021;325(11):1061-73.
11. Bernasconi AA, Wiest MM, Lavie CJ, Milani RV, Laukkanen JA. Effect of Omega-3 Dosage on Cardiovascular Outcomes: An Updated Meta-Analysis and Meta-Regression of Interventional Trials. Mayo Clin Proc. 2021;96(2):304-13.
12. Severus WE, Littman AB, Stoll AL. Omega-3 fatty acids, homocysteine, and the increased risk of cardiovascular mortality in major depressive disorder. Harv Rev Psychiatry. 2001;9(6):280-93.
13. Theinel MH, Nucci MP, Alves AH, Dias OFM, Mamani JB, Garrigós MM, et al. The Effects of Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids on Breast Cancer as a Preventive Measure or as an Adjunct to Conventional Treatments. Nutrients. 2023;15(6).
14. Wang Y, Liu K, Long T, Long J, Li Y, Li J, et al. Dietary fish and omega-3 polyunsaturated fatty acids intake and cancer survival: A systematic review and meta-analysis. Crit Rev Food Sci Nutr. 2022:1-17.
15. Jin X, Xu XT, Tian MX, Dai Z. Omega-3 polyunsaterated fatty acids improve quality of life and survival, but not body weight in cancer cachexia: A systematic review and meta-analysis of controlled trials. Nutr Res. 2022;107:165-78.
16. Osouli-Tabrizi S, Mehdizadeh A, Naghdi M, Sanaat Z, Vahed N, Farshbaf-Khalili A. The effectiveness of omega-3 fatty acids on health outcomes in women with breast cancer: A systematic review. Food Sci Nutr. 2023;11(8):4355-71.
17. de Castro GS, Andrade MF, Pinto FCS, Faiad JZ, Seelaender M. Omega-3 Fatty Acid Supplementation and Its Impact on Systemic Inflammation and Body Weight in Patients With Cancer Cachexia-A Systematic Review and Meta-Analysis. Front Nutr. 2021;8:797513.
18. Tao X, Zhou Q, Rao Z. Efficacy of ω-3 Polyunsaturated Fatty Acids in Patients with Lung Cancer Undergoing Radiotherapy and Chemotherapy: A Meta-Analysis. Int J Clin Pract. 2022;2022:6564466.
19. Delpino FM, Figueiredo LM. Effects of omega-3 supplementation on lean body mass in cancer patients: a systematic review and meta-analysis. Eur J Clin Nutr. 2022;76(12):1636-45.
20. Wang Y, Liu R, Chang M, Wei W, Guo Y, Jin Q, et al. Does omega-3 PUFA-enriched oral nutritional intervention benefit cancer patients receiving chemo (radio) therapy? A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Crit Rev Food Sci Nutr. 2023;63(18):3081-96.
21. Muscaritoli M, Arends J, Bachmann P, Baracos V, Barthelemy N, Bertz H, et al. ESPEN practical guideline: Clinical Nutrition in cancer. Clin Nutr. 2021;40(5):2898-913.
22. Amiri Khosroshahi R, Heidari Seyedmahalle M, Zeraattalab-Motlagh S, Fakhr L, Wilkins S, Mohammadi H. The Effects of Omega-3 Fatty Acids Supplementation on Inflammatory Factors in Cancer Patients: A Systematic Review and Dose-Response Meta-Analysis of Randomized Clinical Trials. Nutr Cancer. 2023:1-16.
23. Guo Y, Ma B, Li X, Hui H, Zhou Y, Li N, et al. n-3 PUFA can reduce IL-6 and TNF levels in patients with cancer. Br J Nutr. 2023;129(1):54-65.
24. Lu S, Yang Z, Tang H, Sun X, Wang B, Qu J, et al. Associations between omega-3 polyunsaturated fatty acids supplementation and surgical prognosis in patients with gastrointestinal cancer: A systematic review and meta-analysis. Food Chem (Oxf). 2022;4:100099.
25. Pan L, Zhou Y, Yin H, Hui H, Guo Y, Xie X. Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids Can Reduce C-Reactive Protein in Patients with Cancer: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Nutr Cancer. 2022;74(3):840-51.
26. Yue T, Xiong K, Deng J, Hu W, Tan T, Li S, et al. Meta-analysis of omega-3 polyunsaturated fatty acids on immune functions and nutritional status of patients with colorectal cancer. Front Nutr. 2022;9:945590.
27. Sim E, Kim JM, Lee SM, Chung MJ, Song SY, Kim ES, et al. The Effect of Omega-3 Enriched Oral Nutrition Supplement on Nutritional Indices and Quality of Life in Gastrointestinal Cancer Patients: A Randomized Clinical Trial. Asian Pac J Cancer Prev. 2022;23(2):485-94.
28. Xu W, Finitsis D, Salner A, Judge M. Feasibility of Investigational Procedures and Efficacy of a Personalized Omega-3 Dietary Intervention in Alleviating Pain and Psychoneurological Symptoms in Breast Cancer Survivors. Pain Manag Nurs. 2023;24(1):78-88.
29. Tawfik B, Dayao ZR, Brown-Glaberman UA, Pankratz VS, Lafky JM, Loprinzi CL, et al. A pilot randomized, placebo-controlled, double-blind study of omega-3 fatty acids to prevent paclitaxel-associated acute pain syndrome in breast cancer patients: Alliance A22_Pilot2. Support Care Cancer. 2023;31(12):637.
30. Savard J, Moussa H, Pelletier JF, Julien P, Lacombe L, Tiguert R, et al. Effects of omega-3 supplementation on psychological symptoms in men with prostate cancer: Secondary analysis of a double-blind placebo-controlled randomized trial. Cancer Med. 2023;12(19):20163-76.
31. Lv D, Wang R, Chen M, Li Y, Cao C. Fish Intake, Dietary Polyunsaturated Fatty Acids, and Lung Cancer: Systematic Review and Dose-Response Meta-Analysis of 1.7 Million Men and Women. Nutr Cancer. 2022;74(6):1976-85.
32. Kim Y, Kim J. Intake or Blood Levels of n-3 Polyunsaturated Fatty Acids and Risk of Colorectal Cancer: A Systematic Review and Meta-analysis of Prospective Studies. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2020;29(2):288-99.
33. Brasky TM, Hade EM, Cohn DE, Newton AM, Petruzella S, O’Connell K, et al. Dietary omega-3 fatty acids and endometrial cancer risk in the Epidemiology of Endometrial Cancer Consortium: An individual-participant meta-analysis. Gynecol Oncol. 2023;169:137-46.
34. Brasky TM, White E, Chen CL. Long-Term, Supplemental, One-Carbon Metabolism-Related Vitamin B Use in Relation to Lung Cancer Risk in the Vitamins and Lifestyle (VITAL) Cohort. J Clin Oncol. 2017;35(30):3440-8.
35. Brasky TM, Darke AK, Song X, Tangen CM, Goodman PJ, Thompson IM, et al. Plasma phospholipid fatty acids and prostate cancer risk in the SELECT trial. J Natl Cancer Inst. 2013;105(15):1132-41.
36. Chang JP, Tseng PT, Zeng BS, Chang CH, Su H, Chou PH, et al. Safety of Supplementation of Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Adv Nutr. 2023.
37. Anti M, Armelao F, Marra G, Percesepe A, Bartoli GM, Palozza P, et al. Effects of different doses of fish oil on rectal cell proliferation in patients with sporadic colonic adenomas. Gastroenterology. 1994;107(6):1709-18.
38. Fugh-Berman A, Cott JM. Dietary supplements and natural products as psychotherapeutic agents. Psychosom Med. 1999;61(5):712-28.
39. Hull MA, Sprange K, Hepburn T, Tan W, Shafayat A, Rees CJ, et al. Eicosapentaenoic acid and aspirin, alone and in combination, for the prevention of colorectal adenomas (seAFOod Polyp Prevention trial): a multicentre, randomised, double-blind, placebo-controlled, 2 × 2 factorial trial. The Lancet. 2018;392(10164):2583-94.
40. Buckley MS, Goff AD, Knapp WE. Fish oil interaction with warfarin. Ann Pharmacother. 2004;38(1):50-2.
41. Gross BW, Gillio M, Rinehart CD, Lynch CA, Rogers FB. Omega-3 Fatty Acid Supplementation and Warfarin: A Lethal Combination in Traumatic Brain Injury. J Trauma Nurs. 2017;24(1):15-8.