Overal, dus ook op het werk, kom je in aanraking met stoffen van menselijke of natuurlijke oorsprong. Die zijn niet altijd zonder risico, denk maar aan kankerverwekkende chemische stoffen.
Er bestaan dan ook veel initiatieven om de blootstelling aan die stoffen te vermijden of te verminderen en zo de kankers die ze veroorzaken te vermijden.
Op de werkvloer worden deze chemische stoffen gelinkt aan een groter risico op kanker:
Ultraviolet licht (UV) is schadelijk voor de huid en kan de kans op huidkanker verhogen. Werk je buiten, bijvoorbeeld in de bouw, de land- of tuinbouw, dan word je vaker aan UV blootgesteld en verhoogt dus ook het risico. Ook radon houdt een risico in op de ontwikkeling van kanker in een professionele context.
Het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek heeft een classificatie opgesteld van kankerverwekkende stoffen en kankers die zij kunnen veroorzaken. Die classificatie is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek.
De belangrijkste soorten zijn longkanker, mesothelioom of asbestkanker (kanker in het mesothelium of de beschermende laag die inwendige organen bedekt, bijvoorbeeld de pleura of het long- en borstvlies, het peritoneum of buikvlies en het pericardium of hartzakje), huidkanker, blaaskanker en slokdarmkanker.
In België kan je voor beroepsziekten een schadevergoeding krijgen. Bepaalde kankers, veroorzaakt door blootstelling aan kankerverwekkende stoffen op het werk, vallen onder die beroepsziekten.
Je arts kan je helpen om zo’n schadevergoeding aan te vragen. Je vindt ook informatie op de website van Fedris, het Federaal Agentschap voor Beroepsrisico’s.
Het beste advies? Het gebruik of de productie van kankerverwekkende chemische stoffen vermijden of verminderen. Niet onlogisch dus dat in alle landen van de Europese Unie wetten van kracht zijn voor deze (en andere) beroepsrisico’s. Die wetten leggen niet alleen je werkgever, maar ook jou als werknemer een aantal verplichtingen op.
Als werknemer in een risicosector moet je de voorschriften voor veiligheid en gezondheid op het werk naleven, voor jezelf maar ook voor je collega’s.
Dat valt moeilijk te zeggen. De symptomen van een zogenaamde ‘beroepskanker’ zijn meestal niet anders dan die van een kanker van hetzelfde type maar met een andere oorzaak. Sommige kankers vallen echter bijna altijd onder de ‘beroepskankers’.
Een mesothelioom (kanker in het mesothelium of de beschermende laag die inwendige organen bedekt, bijvoorbeeld de pleura of het long- en borstvlies, het peritoneum of buikvlies en het pericardium of hartzakje) wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door een beroepsmatige blootstelling aan asbest.
Ja. Tijdens je loopbaan kan je blootgesteld worden aan meerdere schadelijke stoffen, tegelijk of in de loop van de jaren. Denk aan een combinatie van asbest en PAK’s. De interactie tussen verschillende kankerverwerkende stoffen kan het risico op kanker vergroten. Zo versterkt roken ook de gevolgen van kankerverwekkende stoffen. Longkanker bij rokende werknemers die blootgesteld zijn aan asbest, komt veel vaker voor dan bij hun niet-rokende collega’s.
In alle landen van de Europese Unie gelden wetten over gevaarlijke stoffen op de werkvloer. Je werkgever is verplicht die op te volgen en maatregelen te treffen om jou en je collega’s te beschermen. Of die maatregelen genomen zijn kan je onder meer navragen bij de arbeidsgeneesheer, de verantwoordelijke voor de veiligheid of de vakbondsafgevaardigde. Let wel: wetten alleen regelen niet alles. De maatregelen moeten niet alleen worden ingevoerd, maar ook worden gecontroleerd. En jij als werknemer moet ze natuurlijk ook naleven.
Binnen de Europese Unie wordt de omgevingsblootstelling aan kankerverwekkende chemische stoffen uit de industrie slechts in enkele gevallen gelinkt aan een toename van het aantal kankers. Soms kan de aanvaardbare grens van blootstelling aan kankerverwekkende stoffen evenwel overschreden worden in de buurt van bepaalde industriezones (bijv. bij verbrandingsovens, stortplaatsen, verwerkingsfabrieken …).
Win informatie in bij een betrouwbare bron, bijvoorbeeld de overheidsinstantie die bevoegd is voor gezondheid. En hou de media in de gaten: die berichten geregeld over mogelijk gevaarlijke chemische producten in water, bodem of lucht.
Neen! De meeste studies erkennen stress niet als een mogelijke oorzaak van kanker. Sommige mensen vertonen bij stress wel meer risicogedrag zoals roken, calorierijk eten of overmatig alcohol gebruiken. Tot slot kan zware, aanhoudende stress het immuunsysteem verzwakken. Dat kan ervoor zorgen dat een aanwezige kanker sneller groeit.
