Groene thee

Over de toepassing van groene thee bij kanker(behandelingen) verschenen vele studies. De meeste van die studies focusten op het voorkomen van kanker. Een uitgebreid systematisch literatuuronderzoek vatte de resultaten samen (7), maar kon weinig conclusies maken. Dat kwam door de grote verschillen tussen studies, zoals verschillen in:

• • studieopzet
  • dosering en manier van toediening van groene thee
  • gemeten uitkomsten

Behandeling van kanker

Tot op heden zijn er geen goed opgezette studies die de toepassing van groene thee bij de behandeling van kanker nagaan.

Behandeling van nevenwerkingen van kankerbehandelingen

Uit een systematisch literatuuronderzoek bleek dat inname van groene thee gelinkt was aan een lichte verbetering in kwaliteit van leven bij personen met prostaatkanker en baarmoederkanker (7). Dat moet nog verder bevestigd worden door grote goed opgezette studies. Volgens een andere studie zou groene thee een verzachtend effect kunnen hebben op nevenwerkingen van kankerbehandelingen zoals diarree door radiotherapie (8). Maar ook die kleine studie moet bevestigd worden met verder onderzoek voor we conclusies kunnen trekken.

Voorkomen van kanker

Heel wat studies onderzochten of er een verband is tussen groene thee en het risico op verscheidene kankers. De resultaten zijn tot op heden niet eenduidig. Een beschermend effect is niet uit te sluiten, maar er is meer onderzoek nodig omdat er grote verschillen tussen studies zijn (7). De meeste studies keken ook enkel naar het verband tussen groene thee en kanker. Slechts enkele studies deden effectief een interventie met groene thee.

Er werd geen duidelijk verband gevonden tussen de inname van groene thee en een verminderd risico op de volgende kankers:

• • borstkanker (9) (7)
  • maag- en slokdarmkanker (7) (10)
  • oesofagiale kanker (11) (7)
  • longkanker (7)
  • pancreaskanker (7)
  • rectale kanker (7)
  • blaaskanker (7)

Een mogelijk verminderd risico werd gezien voor:

• • colorectale kanker (12) (7)
  • colonkanker (7)
  • mondkanker (7) (13)
  • gliomen (14)
  • lymfomen (15)

Voor de volgende kankers zijn de resultaten niet eenduidig:

• • gynaecologische kankers
  • prostaatkanker
  • leverkankers

Sommige studies tonen een verminderd risico op kanker, terwijl andere studies dat niet kunnen bevestigen (16, 17) (7, 18, 19) (20).

Ook interventiestudies met groene thee tonen gemengde resultaten bij onder andere:

• • leukoplakie en andere voorlopers van mondkanker (21, 22)
  • prostaatkanker
  • gynaecologische kankers
  • huidkankers
  • darmkankers en rectale kankers (7, 23)

Nevenwerkingen

Thee als drank wordt over het algemeen erkend als veilig tot 8 kopjes per dag.

Voedingssupplementen met de antioxidant epigallocatechin-3-gallate (EGCG) bij volwassenen gaven een aantal nevenwerkingen zoals:

• • overtolligdarmgas
  • misselijkheid
  • brandendmaagzuur
  • slapeloosheid
  • buikpijn
  • duizeligheid
  • hoofdpijn
  • spierpijn (24-27)

Hoge dosissen EGCG werden eveneens geassocieerd met levertoxiciteit (28-32). Een dosis van 200 mg EGCG tweemaal per dag werd als veilig beschouwd, maar 800 mg EGCG verstoorde leverenzymen (33, 34). Maar daar kom je niet aan met 8 kopjes per dag.

Net als bij andere cafeïnehoudende dranken, zoals koffie en frisdrank, kan de cafeïne in thee mogelijk nadelige effecten hebben, waaronder hartkloppingen, slapeloosheid, rusteloosheid, zenuwachtigheid, hoofdpijn, buikpijn, misselijkheid, braken, diarree en diurese (35). Er zijn echter weinig gezondheidsrisico’s voor volwassenen die matige hoeveelheden cafeïne consumeren (ongeveer 300 tot 400 mg per dag) (36). De hoeveelheid cafeïne in thee varieert van 29 tot 112 mg per portie (2)

Interacties met kankerbehandelingen

Mogelijke interacties werden beschreven met Tamoxifen (37), Irinotecan (38) en Palbociclib (39) in labo-experimenten. Vanuit het labo is het echter nog een stap naar de echte wereld. Daardoor is er onvoldoende bewijs dat dit klinisch relevant is.

Andere interacties

Omwille van de anti-oxidatieve werking zou groene thee het effect van behandelingen met een oxiderende werking kunnen verminderen. Het gebruik van hoge dosissen groene thee en voedingssupplementen met bestanddelen uit groene thee kan interacties geven met de volgende medicatie:

• • anticoagulantia (40)
  • ijzervoedingssupplementen (daling biologische beschikbaarheid) (3, 41)
  • proteasoomremmers op basis van boorzuur (42)
  • Verapamil (43)
  • Paracetamol (44)
  • Nadolol (45)
  • Ticagrelor (46)
  • Atorvastatine (47)
  • Rosuvastatine (48)
  • Ziprasidone (49)

Ben je zwanger of geef je borstvoeding? Dan beperk je het best de inname van groene thee tot 2 kopjes per dag omwille van de mogelijke aanwezigheid van cafeïne.

Geraadpleegde databanken:

1. Complementary and Alternative Medicine for Cancer (CAM Cancer), Noorwegen. www.cam-cancer.org. CAM Cancer is niet verantwoordelijk voor de vertaling van hun informatie.
2. Memorial Sloan-Kettering Cancer Center (MSKCC), Verenigde Staten. www.mskcc.org/cancer-care/diagnosis-treatment/symptom-management/integrative-medicine/herbs/search

1. Seeram NP, Henning SM, Niu Y, Lee R, Scheuller HS, Heber D. Catechin and caffeine content of green tea dietary supplements and correlation with antioxidant capacity. J Agric Food Chem. 2006;54(5):1599-603.
2. Cabrera C, Giménez R, López MC. Determination of tea components with antioxidant activity. J Agric Food Chem. 2003;51(15):4427-35.
3. Cabrera C, Artacho R, Giménez R. Beneficial effects of green tea–a review. J Am Coll Nutr. 2006;25(2):79-99.
4. Wu AH, Yu MC. Tea, hormone-related cancers and endogenous hormone levels. Mol Nutr Food Res. 2006;50(2):160-9.
5. Chen Z, Zhu QY, Tsang D, Huang Y. Degradation of green tea catechins in tea drinks. J Agric Food Chem. 2001;49(1):477-82.
6. Arts IC, van De Putte B, Hollman PC. Catechin contents of foods commonly consumed in The Netherlands. 2. Tea, wine, fruit juices, and chocolate milk. J Agric Food Chem. 2000;48(5):1752-7.
7. Filippini T, Malavolti M, Borrelli F, Izzo AA, Fairweather-Tait SJ, Horneber M, et al. Green tea (Camellia sinensis) for the prevention of cancer. Cochrane Database Syst Rev. 2020;3(3):Cd005004.
8. Wiese F, Kutschan S, Doerfler J, Mathies V, Buentzel J, Buentzel J, et al. Green tea and green tea extract in oncological treatment: A systematic review. Int J Vitam Nutr Res. 2023;93(1):72-84.
9. Shin S, Fu J, Shin WK, Huang D, Min S, Kang D. Association of food groups and dietary pattern with breast cancer risk: A systematic review and meta-analysis. Clin Nutr. 2023;42(3):282-97.
10. Chapelle N, Martel M, Toes-Zoutendijk E, Barkun AN, Bardou M. Recent advances in clinical practice: colorectal cancer chemoprevention in the average-risk population. Gut. 2020;69(12):2244-55.
11. Zhao H, Mei K, Yang L, Liu X, Xie L. Green tea consumption and risk for esophageal cancer: A systematic review and dose-response meta-analysis. Nutrition. 2021;87-88:111197.
12. Huang Y, Chen Q, Liu Y, Tian R, Yin X, Hao Y, et al. Association between tea consumption and colorectal cancer: a systematic review and meta-analysis of a population-based study. BMC Gastroenterol. 2023;23(1):294.
13. Okekpa SI, RB SMNM, Ganeson S, Gopalan S, Musa MY. The Association between Tea Consumption and Nasopharyngeal Cancer: A Systematic Review and Meta-Analysis. Asian Pac J Cancer Prev. 2020;21(8):2183-7.
14. Pranata R, Feraldho A, Lim MA, Henrina J, Vania R, Golden N, et al. Coffee and tea consumption and the risk of glioma: a systematic review and dose-response meta-analysis. Br J Nutr. 2022;127(1):78-86.
15. Mirtavoos-Mahyari H, Salehipour P, Parohan M, Sadeghi A. Effects of Coffee, Black Tea and Green Tea Consumption on the Risk of Non-Hodgkin’s Lymphoma: A Systematic Review and Dose-Response Meta-Analysis of Observational Studies. Nutr Cancer. 2019;71(6):887-97.
16. Li M, Duan Y, Wang Y, Chen L, Abdelrahim MEA, Yan J. The effect of Green green tea consumption on body mass index, lipoprotein, liver enzymes, and liver cancer: An updated systemic review incorporating a meta-analysis. Crit Rev Food Sci Nutr. 2022:1-9.
17. Yu J, Liang D, Li J, Liu Z, Zhou F, Wang T, et al. Coffee, Green Tea Intake, and the Risk of Hepatocellular Carcinoma: A Systematic Review and Meta-Analysis of Observational Studies. Nutr Cancer. 2023;75(5):1295-308.
18. Sharifi-Zahabi E, Hajizadeh-Sharafabad F, Abdollahzad H, Dehnad A, Shidfar F. The effect of green tea on prostate specific antigen (PSA): A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Complement Ther Med. 2021;57:102659.
19. Zheng F, Chen K, Zhong J, Tang S, Xu S, Lu W, et al. Association between Different Types of Tea Consumption and Risk of Gynecologic Cancer: A Meta-Analysis of Cohort Studies. Nutrients. 2023;15(2).
20. Khodavandi A, Alizadeh F, Razis AFA. Association between dietary intake and risk of ovarian cancer: a systematic review and meta-analysis. Eur J Nutr. 2021;60(4):1707-36.
21. Li N, Sun Z, Han C, Chen J. The chemopreventive effects of tea on human oral precancerous mucosa lesions. Proc Soc Exp Biol Med. 1999;220(4):218-24.
22. Tsao AS, Liu D, Martin J, Tang XM, Lee JJ, El-Naggar AK, et al. Phase II randomized, placebo-controlled trial of green tea extract in patients with high-risk oral premalignant lesions. Cancer Prev Res (Phila). 2009;2(11):931-41.
23. Seufferlein T, Ettrich TJ, Menzler S, Messmann H, Kleber G, Zipprich A, et al. Green Tea Extract to Prevent Colorectal Adenomas, Results of a Randomized, Placebo-Controlled Clinical Trial. Am J Gastroenterol. 2022;117(6):884-94.
24. Chow HH, Cai Y, Hakim IA, Crowell JA, Shahi F, Brooks CA, et al. Pharmacokinetics and safety of green tea polyphenols after multiple-dose administration of epigallocatechin gallate and polyphenon E in healthy individuals. Clin Cancer Res. 2003;9(9):3312-9.
25. Chow HH, Hakim IA, Vining DR, Crowell JA, Ranger-Moore J, Chew WM, et al. Effects of dosing condition on the oral bioavailability of green tea catechins after single-dose administration of Polyphenon E in healthy individuals. Clin Cancer Res. 2005;11(12):4627-33.
26. Shanafelt TD, Call TG, Zent CS, Leis JF, LaPlant B, Bowen DA, et al. Phase 2 trial of daily, oral Polyphenon E in patients with asymptomatic, Rai stage 0 to II chronic lymphocytic leukemia. Cancer. 2013;119(2):363-70.
27. Crew KD, Brown P, Greenlee H, Bevers TB, Arun B, Hudis C, et al. Phase IB randomized, double-blinded, placebo-controlled, dose escalation study of polyphenon E in women with hormone receptor-negative breast cancer. Cancer Prev Res (Phila). 2012;5(9):1144-54.
28. Mazzanti G, Menniti-Ippolito F, Moro PA, Cassetti F, Raschetti R, Santuccio C, et al. Hepatotoxicity from green tea: a review of the literature and two unpublished cases. Eur J Clin Pharmacol. 2009;65(4):331-41.
29. Vanstraelen S, Rahier J, Geubel AP. Jaundice as a misadventure of a green tea (camellia sinensis) lover : a case report. Acta Gastroenterol Belg. 2008;71(4):409-12.
30. Verhelst X, Burvenich P, Van Sassenbroeck D, Gabriel C, Lootens M, Baert D. Acute hepatitis after treatment for hair loss with oral green tea extracts (Camellia Sinensis). Acta Gastroenterol Belg. 2009;72(2):262-4.
31. Fernández J, Navascués C, Albines G, Franco L, Pipa M, Rodríguez M. Three cases of liver toxicity with a dietary supplement intended to stop hair loss. Rev Esp Enferm Dig. 2014;106(8):552-5.
32. Percevault S, Charpiat B, Lebossé F, Mabrut JY, Vial T, Colom M. Green tea and hepatoxicity: Two case reports. Therapie. 2022;77(5):620-2.
33. Kumar NB, Pow-Sang J, Spiess PE, Park J, Salup R, Williams CR, et al. Randomized, placebo-controlled trial evaluating the safety of one-year administration of green tea catechins. Oncotarget. 2016;7(43):70794-802.
34. Yu Z, Samavat H, Dostal AM, Wang R, Torkelson CJ, Yang CS, et al. Effect of Green Tea Supplements on Liver Enzyme Elevation: Results from a Randomized Intervention Study in the United States. Cancer Prev Res (Phila). 2017;10(10):571-9.
35. Higdon JV, Frei B. Coffee and health: a review of recent human research. Crit Rev Food Sci Nutr. 2006;46(2):101-23.
36. Nawrot P, Jordan S, Eastwood J, Rotstein J, Hugenholtz A, Feeley M. Effects of caffeine on human health. Food Addit Contam. 2003;20(1):1-30.
37. Shin SC, Choi JS. Effects of epigallocatechin gallate on the oral bioavailability and pharmacokinetics of tamoxifen and its main metabolite, 4-hydroxytamoxifen, in rats. Anticancer Drugs. 2009;20(7):584-8.
38. Lin LC, Wang MN, Tsai TH. Food-drug interaction of (-)-epigallocatechin-3-gallate on the pharmacokinetics of irinotecan and the metabolite SN-38. Chem Biol Interact. 2008;174(3):177-82.
39. Paul D, Surendran S, Chandrakala P, Satheeshkumar N. An assessment of the impact of green tea extract on palbociclib pharmacokinetics using a validated UHPLC-QTOF-MS method. Biomed Chromatogr. 2019;33(4):e4469.
40. Taylor JR, Wilt VM. Probable antagonism of warfarin by green tea. Ann Pharmacother. 1999;33(4):426-8.
41. Nelson M, Poulter J. Impact of tea drinking on iron status in the UK: a review. J Hum Nutr Diet. 2004;17(1):43-54.
42. Golden EB, Lam PY, Kardosh A, Gaffney KJ, Cadenas E, Louie SG, et al. Green tea polyphenols block the anticancer effects of bortezomib and other boronic acid-based proteasome inhibitors. Blood. 2009;113(23):5927-37.
43. Chung JH, Choi DH, Choi JS. Effects of oral epigallocatechin gallate on the oral pharmacokinetics of verapamil in rats. Biopharm Drug Dispos. 2009;30(2):90-3.
44. Salminen WF, Yang X, Shi Q, Greenhaw J, Davis K, Ali AA. Green tea extract can potentiate acetaminophen-induced hepatotoxicity in mice. Food Chem Toxicol. 2012;50(5):1439-46.
45. Misaka S, Yatabe J, Müller F, Takano K, Kawabe K, Glaeser H, et al. Green tea ingestion greatly reduces plasma concentrations of nadolol in healthy subjects. Clin Pharmacol Ther. 2014;95(4):432-8.
46. Wang ZT, Xue Y, Sun H, Zhang Z, Tang ZJ, Liu SB, et al. Effect of tea polyphenols on the oral and intravenous pharmacokinetics of ticagrelor in rats and its in vitro metabolism. J Food Sci. 2020;85(4):1285-91.
47. Yao HT, Hsu YR, Li ML. Beverage-Drug Interaction: Effects of Green Tea Beverage Consumption on Atorvastatin Metabolism and Membrane Transporters in the Small Intestine and Liver of Rats. Membranes (Basel). 2020;10(9).
48. Zeng W, Hu M, Lee HK, Wat E, Lau CBS, Ho CS, et al. Effect of Green Tea Extract and Soy Isoflavones on the Pharmacokinetics of Rosuvastatin in Healthy Volunteers. Front Nutr. 2022;9:850318.
49. Mahgoub Y, Madden K, Xia T. When Green Becomes Mean: Green Tea Extract Reduces Ziprasidone’s Effect and Causes Psychosis. Prim Care Companion CNS Disord. 2020;22(1).