Co-enzym Q10

Co-enzym Q10

Wat is co-enzym Q10?

Co-enzym Q10 of ubiquinone is een chemische stof die voorkomt in de celwand van bijna al onze lichaamscellen. De stof speelt een rol in de energieproductie in ons lichaam (1).

    • Het menselijke lichaam maakt co-enzym Q10 zelf aan. Daarom is een tekort aan co-enzym Q10 zeldzaam.
    • Co-enzym Q10 zit ook in de voeding, zoals in vette vis (sardines of makreel), vlees, volle granen, sojaproducten, noten en groenten (vooral in broccoli en spinazie).
    • Het komt ook voor in supplementvorm als capsule of tablet.
    • Doordat co-enzym Q10 een lipofiel profiel heeft (goed oplosbaar in een vette omgeving), neemt je lichaam het beter op wanneer je het samen met vette voeding inneemt (2).

Gebruik van co-enzym Q10 als voedingssupplement

Co-enzym Q10 wordt soms gebruikt als voedingssupplement omdat het een antioxidant is en mogelijk ontstekingsremmende effecten zou hebben. Het wordt ook wel eens gebruikt om de volgende aandoeningen te voorkomen of te behandelen:

    • hart- en vaatziekten (3, 4)
    • migraine
    • vermoeidheid
    • neuropathie (zenuwaantasting) of neurodegeneratieve aandoeningen zoals parkinson
    • kanker (5)

Wat zijn de toepassingen van co-enzym Q10 bij kanker(behandeling)?

Er zijn een viertal samenvattende studies die de toepassing van co-enzym Q10 bij de behandeling van kanker en de behandeling van nevenwerkingen van kanker nagingen (6-9). De studies die opgenomen werden in deze samenvattingen waren echter van lage kwaliteit. Er waren ook grote verschillen tussen de studies, wat hun wetenschappelijke waarde beperkt.

Behandeling van kanker

Over de toepassing van co-enzym Q10 bij de behandeling van kanker onderzocht één kleine studie het effect op herval.

    • De onderzoekers zagen een licht verlaagd risico op herval van melanoom door co-enzym Q10-supplementen toe te voegen aan de behandeling (10).
    • Dit was echter een kleine studie van lage kwaliteit.
    • Voor we hier conclusies kunnen trekken, is verder onderzoek nodig.

Andere studies keken naar het effect van co-enzym Q10-supplementen op PSA-waarden bij prostaatkanker, maar de resultaten waren tegenstrijdig (11, 12).

Op dit moment is er dus geen bewijs dat co-enzym Q10 zou helpen om kanker te genezen.

Behandeling van nevenwerkingen van kankerbehandelingen

Er zijn enkele studies die nagingen of co-enzym Q10 een verzachtend effect zou kunnen hebben op nevenwerkingen van kankerbehandelingen als gevolg van bestralingen of chemotherapie, zoals vermoeidheid of ontsteking.

    • De resultaten van de huidige studies met een voedingssupplement co-enzym Q10 bij vermoeidheid tijdens een behandeling voor borstkanker zijn tegenstrijdig (13-15). Een beschermend effect is niet uit te sluiten, maar er is meer onderzoek nodig.
    • Enkele kleine studies suggereren dat inname van co-enzym Q10-supplementen ontstekingen zouden kunnen verminderen bij borst- en leverkanker, maar meer onderzoek van betere kwaliteit is nodig voor we die effecten kunnen bevestigen (9, 16).
    • Een andere studie onderzocht of co-enzym Q10-supplementen een beschermend effect hebben op de toxiciteit (giftigheid) van chemotherapie op het hart, maar ook hier waren de resultaten onduidelijk en van lage kwaliteit (8).

Op dit moment is er onvoldoende bewijs om te stellen dat co-enzym Q10 helpt bij de nevenwerkingen van kanker.

Voorkomen van kanker

Tot op heden zijn er geen goed opgezette studies die de toepassing van co-enzym Q10 bij het voorkomen van kanker nagaan.

Is Co-enzym Q10 veilig?

Nevenwerkingen

Co-enzym Q10 wordt algemeen als veilig erkend.

Bijwerkingen van Q10 zijn zeldzaam, maar eventueel kunnen misselijkheid, diarree en verlies van eetlust optreden (17). Voedingssupplementen met co-enzym Q10 worden ook als veilig erkend, met maximale dosissen tot 1200 mg per dag (18, 19).

Interacties met kankerbehandelingen

Omwille van de antioxidatieve werking zou co-enzym Q10 theoretisch het schadelijke effect van behandelingen met een oxiderende werking kunnen verminderen. Voorbeelden van zulke behandelingen zijn radiotherapie, cyclofosfamiden, dacarbazine, platinumanalogen, anthracyclines en antitumorale antibiotica bleomycine en mitomycine. Vanuit de theorie is het echter nog een stap naar de echte wereld. Er is op dit moment geen bewijs dat dit klinisch relevant is.

Gebruik je co-enzym Q10 (of andere antioxidanten) in combinatie met chemotherapie bij borstkanker? Dan ben je best voorzichtig, want een kleine studie zag een lichte verhoging van de kans op herval (20). Dit moet echter nog verder bekeken worden in grote, goed opgezette studies voor we hier conclusies kunnen trekken.

Andere interacties

Theoretisch gezien zouden er mogelijke interacties kunnen zijn tussen voedingssupplementen met co-enzym Q10 en bloedverdunnende middelen, maar dat kon niet bevestigd worden in een kleine studie (21). Ook zou de inname van co-enzym Q10 in interactie kunnen gaan met insuline (22). Wees voorzichtig bij het gebruik en meld combinatiegebruik zeker aan je arts.

Geraadpleegde databanken:

  1. Complementary and Alternative Medicine for Cancer (CAM Cancer), Noorwegen. www.cam-cancer.org. CAM Cancer is niet verantwoordelijk voor de vertaling van hun informatie.
  2. Memorial Sloan-Kettering Cancer Center (MSKCC), Verenigde www.mskcc.org/cancer-care/diagnosis-treatment/symptom-management/integrative-medicine/herbs/search 

Referenties artikels

  1. da Silva Machado C, Mendonça LM, Venancio VP, Bianchi ML, Antunes LM. Coenzyme Q10 protects Pc12 cells from cisplatin-induced DNA damage and neurotoxicity. Neurotoxicology. 2013;36:10-6.
  2. López-Lluch G, Del Pozo-Cruz J, Sánchez-Cuesta A, Cortés-Rodríguez AB, Navas P. Bioavailability of coenzyme Q10 supplements depends on carrier lipids and solubilization. Nutrition. 2019;57:133-40.
  3. Sue-Ling CB, Abel WM, Sue-Ling K. Coenzyme Q10 as Adjunctive Therapy for Cardiovascular Disease and Hypertension: A Systematic Review. J Nutr. 2022;152(7):1666-74.
  4. Al Saadi T, Assaf Y, Farwati M, Turkmani K, Al-Mouakeh A, Shebli B, et al. Coenzyme Q10 for heart failure. Cochrane Database Syst Rev. 2021;(2)(2):Cd008684.
  5. Testai L, Martelli A, Flori L, Cicero AFG, Colletti A. Coenzyme Q(10): Clinical Applications beyond Cardiovascular Diseases. Nutrients. 2021;13(5).
  6. Tafazoli A. Coenzyme Q10 in breast cancer care. Future Oncol. 2017;13(11):1035-41.
  7. Arring NM, Barton DL, Brooks T, Zick SM. Integrative Therapies for Cancer-Related Fatigue. Cancer J. 2019;25(5):349-56.
  8. Roffe L, Schmidt K, Ernst E. Efficacy of coenzyme Q10 for improved tolerability of cancer treatments: a systematic review. J Clin Oncol. 2004;22(21):4418-24.
  9. Alimohammadi M, Rahimi A, Faramarzi F, Golpour M, Jafari-Shakib R, Alizadeh-Navaei R, et al. Effects of coenzyme Q10 supplementation on inflammation, angiogenesis, and oxidative stress in breast cancer patients: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled- trials. Inflammopharmacology. 2021;29(3):579-93.
  10. Rusciani L, Proietti I, Paradisi A, Rusciani A, Guerriero G, Mammone A, et al. Recombinant interferon alpha-2b and coenzyme Q10 as a postsurgical adjuvant therapy for melanoma: a 3-year trial with recombinant interferon-alpha and 5-year follow-up. Melanoma Res. 2007;17(3):177-83.
  11. Hoenjet KM, Dagnelie PC, Delaere KP, Wijckmans NE, Zambon JV, Oosterhof GO. Effect of a nutritional supplement containing vitamin E, selenium, vitamin c and coenzyme Q10 on serum PSA in patients with hormonally untreated carcinoma of the prostate: a randomised placebo-controlled study. Eur Urol. 2005;47(4):433-9; discussion 9-40.
  12. Schröder FH, Roobol MJ, Boevé ER, de Mutsert R, Zuijdgeest-van Leeuwen SD, Kersten I, et al. Randomized, double-blind, placebo-controlled crossover study in men with prostate cancer and rising PSA: effectiveness of a dietary supplement. Eur Urol. 2005;48(6):922-30; discussion 30-1.
  13. Lesser GJ, Case D, Stark N, Williford S, Giguere J, Garino LA, et al. A randomized, double-blind, placebo-controlled study of oral coenzyme Q10 to relieve self-reported treatment-related fatigue in newly diagnosed patients with breast cancer. J Support Oncol. 2013;11(1):31-42.
  14. Iwase S, Kawaguchi T, Yotsumoto D, Doi T, Miyara K, Odagiri H, et al. Efficacy and safety of an amino acid jelly containing coenzyme Q10 and L-carnitine in controlling fatigue in breast cancer patients receiving chemotherapy: a multi-institutional, randomized, exploratory trial (JORTC-CAM01). Support Care Cancer. 2016;24(2):637-46.
  15. Pereira P, Reis AD, Diniz RR, Lima FA, Leite RD, da Silva MCP, et al. Dietary supplements and fatigue in patients with breast cancer: a systematic review. Breast Cancer Res Treat. 2018;171(3):515-26.
  16. Liu HT, Cheng SB, Huang YC, Huang YT, Lin PT. Coenzyme Q10 and Oxidative Stress: Inflammation Status in Hepatocellular Carcinoma Patients after Surgery. Nutrients. 2017;9(1).
  17. Fuke C, Krikorian S, Couris R. Coenzyme Q10: a review of essential functions and clinical trials. US Pharmacist. 2000;25:28-41.
  18. Hidaka T, Fujii K, Funahashi I, Fukutomi N, Hosoe K. Safety assessment of coenzyme Q10 (CoQ10). Biofactors. 2008;32(1-4):199-208.
  19. Hathcock JN, Shao A. Risk assessment for coenzyme Q10 (Ubiquinone). Regul Toxicol Pharmacol. 2006;45(3):282-8.
  20. Ambrosone CB, Zirpoli GR, Hutson AD, McCann WE, McCann SE, Barlow WE, et al. Dietary Supplement Use During Chemotherapy and Survival Outcomes of Patients With Breast Cancer Enrolled in a Cooperative Group Clinical Trial (SWOG S0221). J Clin Oncol. 2020;38(8):804-14.
  21. Engelsen J, Nielsen JD, Hansen KF. [Effect of Coenzyme Q10 and Ginkgo biloba on warfarin dosage in patients on long-term warfarin treatment. A randomized, double-blind, placebo-controlled cross-over trial]. Ugeskr Laeger. 2003;165(18):1868-71.
  22. Pepping J. Coenzyme Q10. Am J Health Syst Pharm. 1999;56(6):519-21.

Ben je niet op de goede plaats?