Kanker en werken

Het handige online platform RECONNECT van Stichting tegen Kanker focust op de HR-medewerkers, preventieadviseurs en leidinggevenden op de werkvloer. Via video’s, getuigenissen en oefeningen leren ze hoe ze medewerkers tijdens of na kanker stap voor stap kunnen re-integreren op de werkvloer. Stimuleer je werkgever daarom om een RECONNECT-account aan te maken. Jij als werknemer kan alleen maar de vruchten plukken van een goed geïnformeerde werkgever.

Het traject om tijdens of na je ziekte terug controle te nemen over je leven en werk, kan complex en uitdagend zijn. Weet je soms niet  hoe je aan die nieuwe weg moet beginnen? Net dan kan een professionele coach het verschil maken: iemand die kennis en ervaring heeft over jouw beleving, en die maatwerk kan leveren.

Je bent niet verplicht om je diagnose te delen met je werkgever. Medische informatie is immers persoonlijk en vertrouwelijk. Om wettelijk in orde te zijn, moet je alleen je afwezigheid door ziekte melden. Binnen de 48 uur moet je je werkgever een geneeskundig getuigschrift van arbeidsongeschiktheid bezorgen. Alleen zo maak je recht op je gewaarborgd loon tijdens je afwezigheid. Of je de werkvloer inlicht over de diagnose mag je dus zelf kiezen.

Eerst en vooral: tussen het eerste vermoeden dat je ziek bent en de uiteindelijke diagnose kan flink wat tijd zitten. Wacht de definitieve diagnose af voor je communiceert op de werkvloer. Hoe meer duidelijkheid je hebt voor jezelf, hoe meer je werk rekening kan houden met de fysieke gevolgen en emotionele weerslag van de diagnose en je behandelplan.

Hoewel het niet verplicht is, biedt meteen open kaart spelen over je diagnose wel veel voordelen. Er ontstaan geen roddels of misverstanden en je krijgt meer begrip voor je situatie. Hoe pak je het aan?

• • Maak uit voor jezelf wie je wil inlichten: je personeelsdienst, je leidinggevende, je arbeidsarts, je directe collega’s … Weet dat je leidinggevende niet mag communiceren over je ziekte met je collega’s zonder jouw uitdrukkelijke toestemming.
  • Maak uit hoe je wil vertellen dat je kanker hebt. Wil je dat alleen doen of samen met een vertrouwenspersoon? Heb je liefst een een-op-eengesprek of stuur je graag een mail?
  • Maak voor jezelf uit wat je wil vertellen. Wat is belangrijk voor je werk? Hoe kan je werk je het best steunen in het proces?

Wees erop voorbereid dat een diagnose delen ongemakkelijk kan zijn. Je collega’s en leidinggevende voelen ongetwijfeld met je mee, maar weten niet hoe ze het best kunnen reageren. Help hen over dat ongemak heen.

• • Vermeld niet alleen dat je een kankerdiagnose kreeg, maar vooral ook hoe ze jou kunnen steunen. Wil je dat collega’s regelmatig vragen hoe het gaat? Of wil net je niet te omzichtig behandeld worden? Laat het weten!
  • Vertrek vanuit de ik-boodschap: “Ik zou het waarderen…”, “Het voelt voor mij (niet) goed als…”.

Er heerst veel onzekerheid als je kanker hebt. Je zit met vragen over de ziekte, je behandeling en je kansen op genezing. Je leert the hard way dat er meer in het leven is dan werken. Anderzijds zorgt werk in je leven ook vaak voor een aangename houvast.

Argumenten voor zijn:

• • Op een moment dat kanker voor chaos en onzekerheid zorgt, geeft je dagelijkse werkroutine structuur en zekerheid aan je leven.
  • Je werk kan voor afleiding zorgen waardoor je minder piekert en minder klachten ervaart.
  • Je behoudt je normale financiële inkomen.
  • Het sociale contact met collega’s kan deugd doen.
  • Werken kan je het gevoel geven nuttig bezig te zijn. Dat versterkt je zelfvertrouwen.

Argumenten tegen zijn:

• • Je ziekte kan efficiënt werken fysiek in de weg staan, bijvoorbeeld door vermoeidheid of pijn.
  • Je ziekte kan geconcentreerd werken mentaal in de weg staan, bijvoorbeeld door somberte, angst of piekergedachten.
  • Je ziekte is onvoorspelbaar. Je werk valt daardoor soms moeilijk in te plannen.
  • Je werk is niet aangepast aan je situatie.
  • Je kan het moeilijk vinden om met je leidinggevende of collega’s over je ziekte te praten.

Hoe weeg je de voor- en nadelen tegen elkaar af, als je er alleen niet uit raakt?

• • Win het advies in van je behandelend arts. Kan je evenveel blijven werken tijdens je behandeling? Of werk je best minder of zelfs niet? Aan welke bijwerkingen kan je je verwachten?
  • Praat erover met je arbeidsarts. Hoeveel wil en kan je werken? Welke taken kan je blijven doen, welke niet? Wat heb jij nodig om te blijven werken? Wat verwacht de werkgever van jou? Stel samen een aangepast werkplan op waarin beide partijen zich kunnen vinden.
  • Vraag een gesprek aan met de terug-naar-werk-coördinator van je ziekenfonds. Die bekijkt met jou wat je opties zijn.
  • Maak een overzicht van je financiën. Ga na op welke financiële steun je kan rekenen.
  • Bewaar een goed overzicht over je behandelingen via Mijn Gids van Stichting tegen Kanker. Die gids kan je helpen om je werkplanning op je behandeling af te stemmen.
  • Weet dat je je keuze altijd kan bijsturen. Wat je nu beslist, blijft daarom niet zo voor de toekomst.

Soms lukt het niet om te blijven werken. De behandeling valt zwaarder uit dan gedacht, de bijwerkingen zijn te hevig, de emotionele last te groot… Wat doe je?

• • Meld je arbeidsongeschiktheid binnen de 48 uur op het werk. Alleen zo heb je recht op gewaarborgd loon.
  • Doe aangifte van je ziekte bij de adviserend arts van je ziekenfonds via het medisch attest van je dokter. Na een tijdje schakel je over van gewaarborgd loon op een ziekte-uitkering van het RIZIV, uitbetaald door je ziekenfonds. De adviserend arts oordeelt of je daar recht op hebt.
  • Vraag jezelf af of je tijdens je afwezigheid contact wil houden met het werk. Dat biedt alleszins voordelen:
    • Je houdt een band met je collega’s en je weet wat er op het werk gebeurt. Dat maakt de stap om later terug te keren minder groot.
    • Je werkgever en je collega’s kunnen inschatten hoe lang ze je moeten vervangen. En ze kunnen je terugkeer voorbereiden, als je daar weer toe in staat bent.

Laat je werk weten hoe je contact wil houden. Goede afspraken maken goede vrienden. Mag iedereen contact met je opnemen of heb je liefst één contactpersoon? Mogen ze bellen, mailen, appen of op bezoek komen? Hoe vaak mag er contact zijn? Wat wil je nog weten van het werk?

Opnieuw aan de slag gaan na een kankerbehandeling is een belangrijke mijlpaal. Ongeveer 60 procent van mensen met kanker slagen erin opnieuw te gaan werken. Een deel van hen blijft ook doorwerken tijdens de behandeling. Dat heeft voordelen: financieel, maar ook mentaal. Je komt ‘onder de mensen’, je voelt je nuttig. Als werknemer kan je een re-integratietraject aanvragen bij de werkgever of arbeidsarts. Soms kan je werkgever zo’n traject opstarten.

Vanzelfsprekend is het natuurlijk niet. Je ziekte en de behandeling hebben fysieke en mentale gevolgen. Je kan je extreem vermoeid voelen of ‘cognitieve disfunctie’ ervaren. Je aandacht en concentratie nemen af; je kan minder vlot plannen, beslissingen nemen of taken uitvoeren; je onthoudt minder goed en je verwerkt nieuwe informatie trager. Daardoor kan je je onzeker voelen: kán ik mijn werk eigenlijk nog wel aan? Zit mijn werkgever nog op mij te wachten?

Met openheid van jouw kant en begrip van je werkgever en collega’s, kom je al een heel eind.
Tips zijn:

• • Bespreek de mogelijkheden van progressieve tewerkstelling.

Je hoeft niet meteen voltijds aan de slag. Wie ziek is, heeft recht op ‘progressieve tewerkstelling’. Je kan dus geleidelijk terug gaan werken en het aantal werkdagen per week stap voor stap opdrijven. Praat er eerst over met je behandelend arts, de bedrijfsarts of de adviserend arts van het ziekenfonds. Leg hun advies voor aan je werkgever.

• • Bespreek de mogelijkheden van een aangepaste werkpost.

Misschien krijg je een laptop, headset en videoset waarmee je vaker van thuis uit kan werken? Misschien krijg je tijdelijk een bureau alleen zodat er minder afleiding is dan in een landschapsbureau?

• • Bespreek de mogelijkheden van aangepast werk.

Welke taken kan je (tijdelijk) niet uitvoeren? Welke wel? Misschien kan je je staande labowerk tijdelijk vervangen door administratieve taken? Misschien hoef je voorlopig niet deel te nemen aan het wachtsysteem?

• • Speel open kaart over de fysieke en mentale gevolgen van je ziekte en de behandeling.

Laat je werkgever (en collega’s) regelmatig weten hoe de behandeling loopt, welke bijwerkingen er zijn. Zo kunnen ze er beter rekening mee houden.

• • Wijs je werkgever op het handige online platform RECONNECT van Stichting tegen Kanker.

Via video’s, getuigenissen en oefeningen leert je werkgever hoe ze jou stap voor stap kunnen re-integreren op de werkvloer. Jij en je werkgever kunnen daar allebei wel bij varen!