Intimiteit en seksualiteit

De herontdekking van haarzelf Een behandeling voor borstkanker haalt je hormoonhuishouding flink overhoop. Wat brengt die veranderde hormoonwerking teweeg voor je seksbeleving? En hoe hervind je seksueel plezier als je opwinding niet meer werkt zoals vroeger? In ‘De herontdekking van haarzelf’, een aflevering van de podcast Hormonenachtbaan, komen ervaringsdeskundigen, een oncoloog en een seksuoloog aan het woord. De Bespreekkamer Ga je met je kale kop op Tinder? Kan je seks met jezelf blijven oefenen? Wat doe je als je niet langer opgewonden raakt? Geen taboe blijft onbesproken in deze podcast over de invloed van kanker op seksualiteit en ervaring van intimiteit bij jonge mensen.

Ook in een vergevorderd stadium van het ziekteproces kan er nog behoefte zijn aan lichamelijke verbondenheid. Zit je met vragen over kanker en intimiteit als jij of je partner palliatieve zorgen krijgt? Je bent niet alleen. Bekijk de mooie en eerlijke videogetuigenissen van Linda, Freddy, Lies en Rita op Vimeo. Je hoort ook arts Frank aan het woord. De getuigenissen maken deel uit van Cheek to cheek, een project van Carmino Van Meerhaeghe over kanker en intimiteit in de weken en dagen voor je gaat.

Mag je vrijen tijdens de behandeling of komt kanker er sneller door terug?

Je mag op beide oren slapen. Masturberen, vaginale, anale en orale seks: ze staan je behandeling niet in de weg. Ook je kans om beter te worden wordt niet negatief beïnvloed door seks. Enige voorwaarde: vrijen mag geen pijn doen of bloedingen veroorzaken.

Is vrijen gevaarlijk voor je partner als je kanker hebt, bestraald wordt of een chemokuur volgt?

Kanker is niet besmettelijk. Je kan de ziekte dus niet doorgeven via seks. Als je bestraald wordt, kan je gewoon seks hebben. Alleen bij inwendige bestraling ben je tijdelijk radioactief. Overleg in dat geval met je arts wanneer je weer seks mag hebben. Of je chemokuur ‘overgedragen’ wordt aan je partner via sperma of vaginaal vocht is niet zeker. Wetenschappelijk is er nog weinig over bekend. De meeste artsen geven je de raad om een condoom of beflapje te gebruiken.

Hoe breng je je veranderde seksualiteit of intimiteit ter sprake bij je partner?

Veranderde seksualiteit of intimiteit hoeft helemaal niet uit te monden in een probleem. Misschien praat jij er met je partner als vanzelf over. Bij anderen wordt seksualiteit een bron van angst. Je weet niet goed wat nog ‘mag’ als jijzelf of je partner chemo krijgt. Uit schaamte of om de ander te sparen begin je niet over bijvoorbeeld een drogere vagina of erectiestoornissen.

• Vind je het lastig om het probleem meteen met je partner te bespreken? Leg je oor eerst te luister bij een lotgenoot met ervaring. Wat zeg je beter wel, wat niet?
• Je partner vindt een gesprek misschien wel even lastig als jij. Plan een gesprek niet ‘tussen de soep en de patatten’, maar alleen als er genoeg tijd is. Tijdens het vrijen is geen goed moment.
• Praat vanuit jezelf: ‘Ik heb het gevoel dat ik niet meer zo aantrekkelijk voor je ben’. Begin dus niet met ‘jij’: ‘Jij vindt me niet meer aantrekkelijk.’ Dat laatste klinkt verwijtend, dat eerste niet.
• Gebruik NIVEA (Niet Invullen Voor De Ander). Luister en stel vragen: ‘Bedoel je …?’
• Zoek samen naar een gulden middenweg. Wat zouden jullie allebei fijn vinden? Wat is er wel nog mogelijk? Als penetreren niet meer lukt, kan je bijvoorbeeld wel nog samen in bad gaan en elkaar inzepen, elkaar stimuleren met de hand of de mond, masturberen in elkaars nabijheid …

Hoe breng je je veranderde seksualiteit of intimiteit ter sprake bij je arts?

Zowat iedereen doet ‘het’, maar weinigen houden ervan om open en bloot te praten over seks met zorgverleners. Toch loont het de moeite. Voor pijn bij het vrijen of erectieproblemen bestaat in sommige gevallen een oplossing. Voel je je minder zeker in je relatie of staan psychische problemen je intieme leven in de weg? Dan kan je arts je doorverwijzen naar een psycholoog of seksuoloog.

• Wees niet bevreesd om vóór je behandeling het thema ‘seksualiteit’ al aan te kaarten. Peil naar de mogelijke invloed van de behandeling op je seksleven. Vind je het lastig om dat te doen? Spreek dat ongemak dan ook hardop uit. Dat haalt de spanning al enigszins weg.
• Ervaar je een seksueel probleem tijdens of na de behandeling? Verbloem het niet met een vage ‘Dokter, het lukt niet meer.’ Ga voor precisie: ‘Het lukt me niet meer om een erectie te krijgen, om vochtig te worden tijdens het vrijen, om opgewonden te raken …’
• Voor seks ben je in de meeste gevallen met twee. Neem je partner mee naar de consultatie. Gedeelde smart, is halve smart.
• Vraag of de arts je kan doorverwijzen naar een goede gespecialiseerde zorgverlener, zoals een psycholoog of seksuoloog. Met hem of haar kan je je verlangens en angsten ongegeneerd bespreken: “Ik wil mijn partner wel graag aanraken, maar ik vermijd contact. Ik wil immers niet dat dat uitmondt in seks, maar dat durf ik niet te zeggen”, “Ik blokkeer helemaal omdat ik mezelf niet langer aantrekkelijk vind”, “Ik heb een stoma en bang voor ontlasting tijdens het vrijen … Een gespecialiseerde kinesist kan je bijvoorbeeld dan weer helpen met bekkenbodemspieren.