Beweging

Beweging

Na een behandeling tegen kanker blijken de meeste patiënten minder te bewegen dan vóór hun diagnose. Zo’n 3 op 4 onder hen halen de richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organization of WHO) niet of bewegen zelfs helemaal niet. Dat is bijzonder jammer. Fysieke activiteit helpt immers niet alleen kanker te voorkomen, maar biedt je ook tal van lichamelijke en mentale voordelen tijdens en na de behandeling.

Je kan hoeft daarom geen sport te beoefenen. Ook met je kinderen spelen, huishoudelijke klussen klaren, tuinieren, je te voet of met de fiets verplaatsen zijn vormen van lichaamsbeweging. Deze webpagina informeert je uitvoerig over alle voordelen van fysieke activiteit en helpt je de beweegmotivatie te vinden. Overtuigd? Dan lees je hier ook je hoe je veilig en verantwoord beweegt of sport als je kanker hebt. Ready, set, go!

Welke voordelen biedt fysieke activiteit tijdens en na kanker?

Geen enkele wetenschappelijke studie heeft een negatief effect aangetoond van (aangepast!) sporten als je kanker hebt. Integendeel! Of je nu aan uithouding, kracht of lenigheid: sporten helpt je actief in je strijd tegen kanker. En ook met gewone lichaamsbeweging als tuinieren of het huishouden doen, kom je al een eind. Tijdens de behandeling versterkt regelmatige beweging de effectiviteit van de kankertherapie en zwakt het bijwerkingen van die therapie af. Na de behandeling verkleint fysieke activiteit het risico dat de ziekte terugkeert. Een beweeglijk leven zorgt ook voor de toename van je overlevingskansen.

Enkele lichamelijke voordelen van bewegen en sporten zijn:

    • Je ervaart minder vermoeidheid en pijn.
    • Je slaapt beter.
    • Het stimuleert je eetlust en je metabolisme werkt beter.
    • Het stimuleert je immuunsysteem.
    • Het kan helpen om vervelende bijwerkingen als lymfoedeem of osteoporose tegen te gaan of te verminderen.
    • Je VO2-max of je maximale zuurstofopname neemt toe. Die verbeterde longcapaciteit wijst op een verbeterde fysieke conditie, het vermogen om intensieve inspanningen lang vol te houden.
    • Je spiermassa neemt toe. Je krijgt dus meer kracht.
    • Je spiertonus, je spierspanning in rust, gaat erop vooruit. Je normale lichaamshouding en -beweging worden daardoor beter ondersteund.
    • Je reflexen en reactievermogen verbeteren, waardoor je sneller en alerter wordt.
    • Je wordt leniger en soepeler. Dat is goed voor je algemene lichaamshouding en om het valrisico te verlagen. Bovendien krijg je zo minder blessures en recupereer je sneller van het sporten.

Enkele mentale voordelen van fysieke activiteit en sporten zijn:

    • Als je sport, concentreer je je op de lichamelijke inspanning. Je verzet je gedachten en je ervaart minder stress. Bewegen helpt ook tegen depressie en angstgevoelens.
    • Fysieke grenzen verleggen geeft je vleugels. Je voelt je trots op jezelf, je kan de wereld (en je ziekte) beter aan. Je hebt bovendien meer vrede met de fysieke sporen die kanker nalaat.
    • Sport je in groep? Dat sociale contact is verrijkend. Sporten brengt immers mensen van verschillende achtergronden samen. Het is deugddoend om ervaringen uit te wisselen, of ze nu over je ziekte gaan of niet. Samen sporten haalt je uit je sociaal isolement.

Bekijk onze webinar om meer te weten over fysieke activiteit tijdens en na kanker.

Hoe vind je de motivatie om te bewegen?

Nogmaals: geen enkele wetenschappelijke studie heeft een negatief effect aangetoond van (aangepast!) sporten als je kanker hebt. Er is geen enkele gezondheidsreden om het niet te doen, zolang je maar met je arts overlegt. Maar hoe zet je jezelf in beweging, letterlijk en figuurlijk?

Motivatie om te beweging krijg je zo:

    • Ga voor de juiste mindset.
        • Hang het lijstje met lichamelijke en geestelijke voordelen aan je frigo. Beschouw ze als een cadeau waarop je jezelf trakteert met elk nieuw beweegmomentje.
        • Waarom beweeg je? Om je gelukkiger te voelen? Om het sociale contact of net voor dat momentje me-time? Om je ziekte even te vergeten? Om de lichamelijke of mentale voordelen? Noteer je motivatie op een post-it en hang die in het zicht.
        • Sta na een beweegmomentje bewust stil bij hoe je je voelt. Ervaar je hoe de feel good-stoffen vrijkomen: endorfine, serotonine en dopamine? Hou dat after work-out-gevoel voor ogen als je geen goesting het in bewegen.
    • Zoek de fysieke activiteit bij je past. Op vlaanderen vind je sportactiviteiten, routes, sportclubs en sportlocaties in jouw buurt.
      Als je iets kiest dat je graag doet of goed kan, is de kans groter dat je het volhoudt. Wil je gewoon rustig bewegen en genieten van het buiten zijn? Of wil je wat intenser sporten? Wil je werken aan je uithouding, je kracht of je lenigheid? Beweeg je graag alleen of verkies je sporten in groep? Wil je in huis of buitenshuis sporten? En in dat laatste geval: wil je van aan de voordeur kunnen vertrekken of wil je je verplaatsen voor je sport? Wil je een bekende of een onbekende sport uitproberen? Heb je graag een vaste sport of varieer je liever?
    • Plan elke beweegafspraak met jezelf in in je agenda. Geef ze een apart kleurtje en neem ze even serieus als een afspraak bij de dokter of voor je werk.
    • Maak alleen bewegen leuker. Dat kan door je favoriete playlist of podcast te luisteren.
    • Sport met anderen. Als je afspreekt met anderen, is de kans groter dat je daadwerkelijk gaat sporten. Je wil niemand teleurstellen, toch?
    • Bereid je goed voor. Heb je een beweeg- of sportmoment ingepland? Leg je sportkleren en/of sporttas de avond voordien klaar.

Wat zijn de beweegrichtlijnen van de WHO voor mensen met kanker?

De WHO raadt alle volwassenen en ouderen met kanker of voormalige kankerpatiënten aan:

    • om regelmatig te bewegen.
        • 150 tot 300 minuten per week matige lichaamsbeweging
        • of minstens 75 tot 150 minuten intensieve lichaamsbeweging
        • of een combinatie van de twee voorgaande
    • om je beweegmomenten te spreiden over meerdere dagen. Elke activiteit van minstens 10 minuten telt mee voor je dagtotaal.
    • om te starten met beperkte fysieke activiteit, als je bewegen nog niet gewend bent. Je kan de frequentie, intensiteit en duur geleidelijk aan opdrijven.
    • om te focussen op uithouding, kracht en lenigheid als je sporten al gewend bent en je fysieke prestaties stelselmatig wil verbeteren.

Let wel! Die richtlijnen gelden alleen als je arts daar ook toestemming voor geeft in het geval van jouw specifieke type kanker of je behandeling.

Meer weten over ‘matig’ en ‘intenstief’ bewegen? Raadpleeg onze pagina ‘Fysieke activiteit’.

Hoe sport je veilig en verantwoord tijdens en na kanker?

Als je kanker hebt, moet je je fysieke activiteit afstemmen op je ziekte en de behandeling.

    • Win medisch advies in. Google is daarvoor géén goede raadgever, je oncoloog of een zorgverlener van de afdeling onco-revalidatie is dat wel. Zij kunnen precies de risico’s voor jou en jouw type kanker inschatten. Gelden er beperkingen? Vraag je arts dan na welke termijn jullie die beperkingen opnieuw kunnen evalueren.
    • Voel je je te onzeker om er alleen aan te beginnen? Ga op zoek naar speciale sportinitiatieven voor mensen met kanker. Je bent dan zeker van een aangepast programma en professionele begeleiding:
        • Vraag je ziekenfonds, je gemeente of de sportvereniging uit je buurt naar aangepaste sportinitiatieven.
        • Neem contact op met ‘Bewegen op verwijzing’, een initiatief van het Vlaams Instituut Gezond Leven. Een Bewegen op verwijzing-coach stelt een persoonlijk beweegplan op en volgt je op.
    • Ga na of je recht hebt op een financiële tegemoetkoming:
        • via je verplichte ziekteverzekering, je aanvullende ziekteverzekering of hospitalisatieverzekering
        • via je gemeente
        • via ‘Bewegen op verwijzing

Fysieke activiteit, al lang een prioriteit

Stichting tegen Kanker gaf in 2007 het startschot van haar programma Raviva/Rekanto. Hiermee wou ze meer kankerpatiënten op nationaal niveau bereiken. Per jaar, bracht dit initiatief ongeveer 1.500 mensen ‘in beweging’. Een mooi begin, maar Stichting tegen Kanker vond dit nog niet genoeg. De organisatie wil fysieke activiteit als een structurele behandeling in elk zorgtraject opnemen. Daarom werd beslist om het programma Raviva/Rekanto stop te zetten en het geld anders te investeren.

In 2019 werden de Grants Physical Activity gelanceerd. Een budget van 1.701.685 euro werd verdeeld onder 23 projecten in heel België. Het doel? Fysieke activiteit tijdens en na de behandelingen bevorderen, de intra- en extramurale samenwerking en continuïteit stimuleren, en meer patiënten bereiken (streefdoel: >15.000 deelnemers per jaar).

In 2021 werd, op initiatief van Stichting tegen Kanker, een Nationale Werkgroep gevormd om een nationale consensus te verkrijgen over wat fysieke oncologische revalidatie zou moeten zijn. Volledig onafhankelijk werd deze consensus opgemaakt, in nauwe samenwerking met 16 experten van over heel België.

De Nationale Werkgroep richtte zich op de noodzaak om erkende kwaliteitscriteria te definiëren en een terugbetaling voor fysieke revalidatie tijdens en na een oncologische behandeling te bekomen.

Download gratis het voorstel van Stichting tegen Kanker en de Nationale Werkgroep.

Ben je niet op de goede plaats?