Onderzoeksproject brengt oplossing dichterbij
Elk jaar krijgen meer dan 76.500 mensen in België de diagnose kanker. Uitzaaiingen zijn verantwoordelijk voor het grootste deel van de sterfgevallen. Professor Agnès Noël bestudeert met steun van Stichting tegen Kanker de micro-omgeving van de tumor en de verspreiding van kankercellen via het lymfesysteem om te leren hoe uitzaaiingen ontstaan en gestopt kunnen worden. Haar onderzoek wordt wereldwijd gevolgd.
Kankercellen kunnen via de bloedbaan of het lymfestelsel naar andere plaatsen in het lichaam reizen, waar ze een nieuwe tumor kunnen vormen. Hoe dat precies gaat en waarom sommige cellen wél en andere niet uitzaaien, is nog niet duidelijk. Het werk van professor Noël en haar team brengt hoop op een doorbraak.
Wat is het onderwerp van uw onderzoek?
“Wij onderzoeken de verschillende stappen van het uitzaaiingsproces via de lymfe en focussen daarbij op de dialoog tussen kankercellen en niet-kankercellen.We werken met stalen van patiënten met borst‑, melanoom‑, of baarmoederhalskanker, omdat bij die kankers de tumorcellen vaak eerst naar lymfeklieren uitzaaien.”
De lymfeklieren zijn een goede plek voor kankercellen?
“Nee, eigenlijk niet. Er zijn veel immuuncellen, en er is maar weinig zuurstof en weinig suiker. Veel kankercellen gaan dood in de lymfeklieren, maar — en dat is net heel interessant voor ons als onderzoekers — sommige overleven en slagen er zelfs in om sterker te worden en een weerstand tegen behandelingen op te bouwen.”
Hoe komt dat?
“Tumorcellen gaan een wisselwerking aan met niet-tumorcellen en proberen zo van hun nieuwe omgeving een plek te maken waar ze goed gedijen. Wij hebben ontdekt dat tumorcellen al geruime tijd vooraf signalen naar lymfeklieren sturen om die voor te bereiden op hun komst: de lymfeklieren zijn al klaargestoomd nog voor er één kankercel arriveert.”
“Maar liefst 80 à 90 procent van de overlijdens door kanker komt door uitzaaiingen. Hoe meer we over uitzaaiingen weten, hoe beter de behandelingen worden en hoe meer levens we redden.”
Prof. Agnès Noël, GIGA Cancer-instituut, ULiège
Een belangrijke ontdekking die u deed, is die van de toxische vetten.
“Tumorcellen hebben glucose nodig, maar in het lymfestelsel vinden ze weinig suiker. Wel relatief veel vetten. Dus passen ze hun metabolisme aan. Ze gebruiken de vetten om de lymfeklieren binnen te dringen en om te groeien, agressiever te worden en verder uit te zaaien. Maar … we hebben ontdekt dat er ook toxische vetten in de lymfeklieren zijn, dodelijk voor de tumorcellen.”
Het probleem is dat de kankercellen zich tegen de dodelijke vetten kunnen beschermen.
“Ja, en wij onderzoeken nu hoe we die ‘vetbescherming’ kunnen wegnemen, zodat de tumorcellen de blootstelling aan de toxische vetten niet overleven. Slagen we daarin, dan hebben we een oplossing voor een van de grootste uitdagingen in de geneeskunde en kunnen we héél veel levens redden.”
Hoe belangrijk is de steun van Stichting tegen Kanker voor uw project?
“Van fundamenteel belang. Wij slaan nieuwe wegen in, op zoek naar nieuwe oplossingen. Ons onderzoek is experimenteel. Het vraagt veel tijd. En dure geavanceerde technologische platformen en gespecialiseerde analytische tools. Enkel door vandaag te investeren in het kankeronderzoek zijn er morgen nieuwe behandelingen mogelijk. Wij zijn enorm dankbaar dat er mensen zijn die het kankeronderzoek vooruithelpen.”
