Lymfoom of lymfeklierkanker is kanker die zich ontwikkelt in een netwerk dat het lymfevatenstelsel wordt genoemd. De ziekte ontstaat wanneer lymfocyten zich ongecontroleerd gaan vermenigvuldigen en een tumor vormen. Lymfocyten maken deel uit van ons immuunsysteem en zijn een bepaalde soort witte bloedcellen die een belangrijke rol spelen bij de bestrijding van lichaamsvreemde, schadelijke stoffen (zoals virussen, bacteriën, schimmels, parasieten en gisten) en de productie van afweerstoffen. Er zijn verschillende categorieën lymfocyten.
Lymfocyten zijn opgeslagen in het lymfevatenstelsel, en dan vooral in de lymfeklieren. Omdat lymfeklieren in de meeste delen van het lichaam voorkomen, kan lymfoom zich vrijwel overal manifesteren en zich naar elk orgaan verspreiden. De kanker ontstaat vaak in de lymfeklieren, de lever, milt of het beenmerg. In andere organen zoals maag, darmen, huid, schildklier en hersenen kan zich ook lymfoom manifesteren. Deze organen kunnen eveneens door lymfeklierkankercellen worden gekoloniseerd.
Er zijn veel soorten lymfeklierkanker, afhankelijk van het type cel dat de ziekte veroorzaakt. Om te bepalen welke de beste behandeling is, moet de oncoloog weten om welk type en subtype lymfoom het gaat.
Lymfeklierkanker wordt ingedeeld in twee categorieën:
Hieronder gaan we enkel dieper in op het hodgkinlymfoom, voorheen de ziekte van Hodgkin genoemd.
Een hodgkinlymfoom ontwikkelt zich meestal in de lymfeklieren van de hals of van het gebied tussen beide longen, achter het borstbeen (mediastinum). De kanker kan zich ook manifesteren in groepen lymfeklieren onder een arm, in de lies, in de buik of in het bekken.
De prognose van het hodgkinlymfoom is tegenwoordig goed tot zeer goed.
Hoewel de exacte oorzaak van het hodgkinlymfoom niet bekend is, zijn er verschillende risicofactoren geïdentificeerd.
Er bestaat geen specifieke preventie voor het hodgkinlymfoom (HL). Maar sommige maatregelen kunnen het risico op de ziekte verminderen, met name door zich te beschermen tegen bepaalde infecties en al het mogelijke te doen voor het behoud van een goed functionerend immuunsysteem.
Bescherming tegen hiv (aidsvirus)
Een hiv-infectie, waardoor je aids kan krijgen, verhoogt het risico op het hodgkinlymfoom. Om de kans hierop te verminderen, kun je jezelf beschermen tegen hiv door intraveneus druggebruik – drugs inspuiten – te vermijden en je te beschermen als je seksueel contact hebt.
Het eerste symptoom van een hodgkinlymfoom is vaak een gemakkelijk voelbare zwelling van een lymfeklier of meerdere lymfeklieren in de hals, de oksel of de lies. Doorgaans zijn deze zwellingen pijnloos.
Er zijn nog verschillende andere algemene symptomen:
Opgelet: al deze symptomen zijn niet specifiek voor het hodgkinlymfoom. Ze kunnen ook wijzen op andere, vaak goedaardige, gezondheidsproblemen. Merk je een of meer van deze symptomen op, raadpleeg dan je arts.
Meer weten over diagnostische tests met betrekking tot het hodgkinlymfoom:
Voor welke behandeling wordt gekozen, hangt voornamelijk af van het type hodgkinlymfoom (HL), de specifieke afwijkingen die uit moleculaire tests blijken, de grootte van de aangetaste lymfeklieren, hun locatie, de eventuele verspreiding naar andere organen en andere algemene parameters zoals de gezondheidstoestand en de leeftijd van de patiënt.
Momenteel wordt het hodgkinlymfoom voornamelijk behandeld met verschillende combinaties van medicijnen (chemotherapie, immuuntherapie, doelgerichte behandelingen…) die de strijd aanbinden met de kankercellen. Deze behandelingen kunnen worden aangevuld met radiotherapie. In bepaalde gevallen kan men ook een stamceltransplantatie uitvoeren.
De belangrijkste behandelingen:
Tijdens alle stadia van de behandeling en bij het streven naar een blijvend herstel staat de levenskwaliteit van de patiënt op de lange termijn voorop.
Dat geldt ook op de korte en middellange termijn zodra de ziekte chronisch wordt. In het stadium van de palliatieve zorg, wanneer de ziekte niet meer onder controle te krijgen is, heeft levenskwaliteit absolute prioriteit.
In al deze gevallen zet het medisch team al zijn knowhow in om de levenskwaliteit zo goed mogelijk te bewaken.
Meer informatie over palliatieve zorg en levenseinde.
Het doel van elke behandeling is om kankercellen te vernietigen. Helaas kunnen hierbij ook gezonde cellen worden beschadigd en bijwerkingen worden veroorzaakt. Deze bijwerkingen kunnen sterk van elkaar verschillen, afhankelijk van de behandeling en de patiënt.
In elk geval is het aangeraden om je arts te vragen aan welke nevenwerkingen je je kan verwachten en waar je op moet letten.
De oncologisch zorgcoördinator is een verpleegkundige, gespecialiseerd in kanker, die zorgt voor de praktische uitvoering van de door het multidisciplinair team voorgeschreven behandeling en die de patiënt de hele duur van zijn of haar zorgtraject in het ziekenhuis begeleidt.
Tijdens je behandeling is de oncologisch zorgcoördinator je belangrijkste aanspreekpunt. Hij/zij maakt integraal deel uit van je zorgteam, woont al je consultaties bij en coördineert al je afspraken. Je zorgcoördinator is makkelijk bereikbaar, telefonisch of via e-mail, om je vragen te beantwoorden.
Follow-up na de behandeling
Na de behandeling is het van belang dat je gezondheidstoestand wordt opgevolgd. Je krijgt een persoonlijk schema van consultaties en aanvullende onderzoeken (bloedonderzoek, beeldvorming…). Die gebeuren in het begin op regelmatige basis, maar vervolgens geleidelijk minder frequent. Als er tussen twee controles nieuwe aandoeningen of symptomen optreden, is het aangeraden zo snel mogelijk je arts op de hoogte te brengen.
Genezing of remissie?
Remissie betekent een vermindering of volledige verdwijning van tekens die wijzen op de aanwezigheid van kanker. Als alle symptomen zijn verdwenen, is er sprake van volledige remissie. Dat betekent niet noodzakelijk dat de aandoening volledig en permanent voorbij is. Mogelijk hebben sommige kankercellen het overleefd en zijn ze te klein om te worden gedetecteerd. Maar ze kunnen wel het begin zijn van een toekomstige herval. Pas als er nog een extra periode is overbrugd, waarbij medische onderzoeken geen enkele afwijking of kankercel meer kunnen detecteren, is er sprake van genezing. De duur van deze periode hangt af van het kankertype.
Hoe lang moet je wachten op blijvende genezing?
Gemiddeld duurt het vijf jaar voor een kankerpatiënt die geen behandeling meer nodig heeft, genezen wordt verklaard. Maar voor sommige kankertypes kan dat al vroeger gebeuren, terwijl er in zeldzame gevallen na vijf jaar toch nog herval mogelijk is. De algemene regel is dat hoe langer een remissie duurt, hoe groter de kans wordt op blijvende genezing.
