Van Suzanne Gabriels, tabakspreventie-expert Stichting tegen Kanker
Geachte mevrouw en mijnheer de minister
Uit de interfederale strategie 2022-2028 voor een rookvrije generatie, zoals gepubliceerd in december 2022, weten we dat u bepaalde verkoopskanalen wil afsluiten voor de e-sigaret, bv. op festivals. U wil ook een uitstalverbod voor e-sigaretten.
Wij, experten uit diverse domeinen, zien dat deze maatregelen in de goede richting genomen worden maar dringen erop aan dat ook de wegwerp e-sigaretten zo snel mogelijk uit onze winkelrekken zullen verdwijnen.
De wegwerp e-sigaretten zijn beschikbaar in duizenden smaken[1], vaak ook fruit- of snoepsmaken.[2] Bovendien worden ze verkocht in kleurrijke verpakkingen die het product onschuldig doen lijken en die de schadelijkheid ervan verdoezelen. Er zijn zelfs verpakkingen die snoep of geliefd speelgoed van kinderen nabootsen. Met dergelijke smaken, vormen en kleurtjes wordt dus duidelijk gemikt op een jong doelpubliek. Ook de prijzen bij aankoop zijn aantrekkelijk en toegankelijk voor jongeren.
De wegwerp e-sigaretten kunnen tussen de 600 en 2.500 trekjes (puffs)[3] leveren waarna ze moeten worden weggegooid. 600 puffs komt ongeveer overeen met het aantal trekjes van 2 pakjes sigaretten.
Heel veel wegwerp e-sigaretten bevatten nicotine, maar er zijn er ook met 0% nicotine. Dit is een bijkomende marketingstrategie van de fabrikanten zodat ze het argument kunnen uitspelen dat deze producten niet verslavend zijn. Veel jongeren die gebruiken weten helemaal niet of er al dan niet nicotine inzit.
Nicotine is één van de drie meest verslavende drugs ter wereld. Mensen van jongsaf verslaafd krijgen, is voor de tabaksindustrie een verdienmodel voor het leven en dit ten koste van gezondheid! Hun businessmodel is gestoeld op verslaving. En het brein van jongeren, dat nog volop in ontwikkeling is, ondervindt meer dan bij volwassenen schade door nicotinegebruik. Omwille van het schadelijke effect op hun hersenontwikkeling en op hun mentale gezondheid moeten we kinderen en jongeren meer dan ooit beschermen tegen nicotinegebruik.
Qua gezondheidsrisico’s heb je bij wegwerp e-sigaretten niet alleen de verslavingsaspecten van nicotine, maar ook de schadelijke effecten van de smaakadditieven waarvan de inhalatietoxiciteit nog lang niet gekend is.
Op sociale media als TikTok, Snapchat en Instagram worden deze wegwerp e-sigaretten gepromoot. De populariteit van deze producten onder jongeren zit dan ook echt in de lift. Zelfs lagere schoolkinderen riskeren ermee in aanraking te komen!
Om geen epidemie aan nicotineverslaving onder jongeren te veroorzaken of te vergroten vragen wij u dringend om de verkoop van deze wegwerp e-sigaretten te verbieden.
De wens om rokers van het roken af te helpen, mag er niet toe leiden dat jongeren vrijuit en massaal naar de e-sigaret gelokt worden. Om de verkoop van e-sigaretten aan rokers overeind te kunnen houden (wij pleiten immers niet voor een totaal verbod op e-sigaretten), is het primordiaal om naar jonge niet-rokers het voorzorgsprincipe toe te passen. Ook in het recentste advies van de Hoge Gezondheidsraad over e-sigaretten schaart deze raad zich daarom achter een verkoopsverbod voor de wegwerp versies.
Health professionals zoals de experten van de HGR of de tabakologen van Tabakstop durven zich uitspreken over de e-sigaret als een mogelijk rookstopmiddel indien er tezelfdertijd voldoende garanties worden ingebouwd dat vapen geen nieuwe sociale norm wordt. Een verbod op het verkopen van wegwerp e-sigaretten is erg belangrijk in dit kader.
Ook milieu- en klimaatoverwegingen spelen mee in dit pleidooi. Door wegwerp e-sigaretten wordt er een enorm afvalprobleem gecreëerd. Het zijn overbodige elektronische voorwerpen die metalen bevatten zoals lithium. Lithium is een broodnodige grondstof om de groene transitie te kunnen maken in de strijd tegen de klimaatopwarming. Door het massale aanbod aan wegwerp e-sigaretten en de groeiende populariteit ervan verspillen we onnodig lithium. Bovendien wordt het plastic van deze producten niet hergebruikt. Een afvalmengeling van batterij, plastic, nicotine en andere stoffen wordt vaak gewoon weggegooid: bij het restafval, waar het helemaal niet thuishoort; of vaak zelfs gewoon in de natuur, waar het een gevaar vormt voor kinderen, dieren en het milieu.
Geachte ministers, wij rekenen op u om de verdere verkoop van deze wegwerp e-sigaretten aan banden te leggen.
Met dank voor uw aandacht en uw inzet voor zo’n verbod.
Suzanne Gabriels, tabakspreventie-expert Stichting tegen Kanker en winnaar van de WHO World No Tobacco Day 2023
Mee ondertekend door:
Dr Veronique Le Ray, medisch directeur Stichting tegen Kanker
Prof Eric Van Cutsem, MD, PhD Gastroenterology / Digestive Oncology en co-voorzitter Stichting tegen Kanker
Prof Pierre G. Coulie, de Duve Instituut, Professor aan de UCLouvain en co-voorzitter Stichting tegen Kanker
Prof Nik van Larebeke M.D. Ph.D., Honorary Professor of Ghent University, Faculty of Medicine and Health Sciences, Study Centre for Carcinogenesis and Primary Prevention of Cancer.
Prof Filip Lardon, professor oncologie UAntwerpen en expert Hoge Gezondheidsraad
Prof Guido Van Hal, professor sociale epidemiologie UAntwerpen en expert Hoge Gezondheidsraad
Prof Kristiaan Nackaerts, professor pneumologie/oncologie UZ Leuven, KU Leuven, en lid van de Vereniging voor Respiratoire Gezondheiszorg en Tuberculosebestrijding (VRGT)
Prof. em. dr. Frieda Matthys, psychiatrie en medische psychologie VUB, voorzitter permanente werkgroep ggz Hoge Gezondheidsraad
Prof. Laurence Galanti, professeur émérite Université Catholique de Louvain, Institut de Recherche Santé et Société UCL
Prof. Vincent Lorant, professeur de sociologie médicale à l’UCL et chercheur à l’Institut Santé et Société (UCL)
[1] “The number of available e-liquid flavors exceeded 7500 in 2014 and is still increasing.“ Bron: An E-Liquid Flavor Wheel: A Shared Vocabulary Based on Systematically Reviewing E-Liquid Flavor Classifications in Literature (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29788484/ )
[2] choco nuts, christmas cookie, mojito, ice cream, apple pie, chocolate cake, gummy bear, pink lemonade, summer fruits, watermelon,…
[3] Bron: the Fact Sheet on Puff Bar and other disposable ENDS (https://www.at-schweiz.ch/userfiles/files/Downloads/Factsheets/2022_03_1…(EN).pdf)
