In 2021 richtte Stichting tegen Kanker een nationale werkgroep op die pleit voor wetswijzigingen in de gezondheidszorg. Vandaag dringt ze erop aan “fysieke revalidatie van mensen die met of na kanker leven” op te nemen in het erkennings- en terugbetalingsbeleid. Daarvoor stelde ze een uitgebreid voorstel op.
Mensen die kanker hebben overleefd, hebben bijna drie keer zoveel kans om na de behandeling in een slechte of slechtere gezondheid te verkeren in vergelijking met mensen die nooit kanker hebben gehad. Ze lopen ook twee keer zoveel risico op psychosociale en lichamelijke beperkingen. Onco-revalidatie biedt echter de mogelijkheid om beter om te gaan met bijwerkingen die kunnen leiden tot de verslechtering van hun gezondheid.
Lichaamsbeweging is de meest effectieve benadering om kanker te voorkomen, om terug in vorm te komen tijdens het herstel en om kans op herval te verminderen
Lichaamsbeweging is belangrijk voor alle volwassenen als preventieve maatregel tegen kanker, en het vermindert specifiek het risico op zeven veelvoorkomende kankervormen: darm-, borst-, maag-, slokdarm-, blaas-, baarmoederhals- en nierkanker.
Lichaamsbeweging biedt betere overlevingskansen zowel vóór als na de diagnose van borst-, darm- of prostaatkanker. Bovendien vermindert beweging het risico op terugkeer van deze kankersoorten met 20 tot 40%.
Onco-revalidatie in België: huidige stand van zaken
De oncologische revalidatie in België toont verschillende tekortkomingen, met name op het gebied van nomenclatuur, opleiding en professionele erkenning. Er is dringend nood aan een systematische evaluatie van de revalidatiebehoeften van alle kankerpatiënten, wat momenteel niet op een structurele basis wordt uitgevoerd in België.
Nochtans zijn er duidelijke resultaten merkbaar wanneer lichamelijke activiteit gedurende minstens 8 tot 12 weken wordt beoefend. Onderzoeken bevestigen unaniem dat de meest effectieve revalidatieprogramma’s onder supervisie moeten plaatsvinden, hetzij in het ziekenhuis of daarbuiten, door professionals met een specifieke opleiding in de oncologie. Deze professionals moeten indien nodig ook kunnen doorverwijzen naar andere zorgverleners.
Stichting tegen Kanker zet zich al ruime tijd in voor dit onderwerp
Stichting tegen Kanker is goed geplaatst om op te roepen tot verandering: in 2007 lanceerde ze het Rekanto-project om patiënten gratis sessies voor lichaamsbeweging aan te bieden. In tien jaar tijd is het project erin geslaagd om ongeveer 15.000 mensen “in beweging” te krijgen. Om nog een stap verder te gaan, lanceerde Stichting tegen Kanker in 2019 een projectoproep – de Physical Activity Grants – met als doel lichaamsbeweging te bevorderen, vanaf de diagnose tot aan de sportieve onafhankelijkheid van de patiënt.
Na deze oproep konden veel ziekenhuizen dankzij de tijdelijke financiering die werd toegekend, hun inspanningen op het gebied van onco-revalidatie duurzaam uitbreiden, verbeteren en versterken. Maar niet alle projecten zijn structureel geïntegreerd en daarom moet de overheid deze taak nu overnemen.
Nood aan structurele ondersteuning en specifieke opleiding
Vandaag moeten we verdere stappen zetten: Stichting tegen Kanker richtte daarom een nationale werkgroep op om actief te werken aan het bereiken van een breed erkende nationale consensus over oncologische revalidatie. We streven naar vastgestelde kwaliteitsnormen en een officiële terugbetaling.
Dit vereist een nationaal zorgaanbod voor alle kankerpatiënten met bijzondere aandacht voor de complexe behoeften op het gebied van fysieke revalidatie, en een nauwe samenwerking met het RIZIV om de specifieke rollen te definiëren.
We hebben ook goed opgeleide gezondheidswerkers nodig die deskundig zijn op relevante gebieden, zodat patiënten continu kunnen worden opgevolgd. Het vak “Lichaamsbeweging in de oncologie” integreren in de opleiding van diverse gezondheids- en bewegingsprofessionals zou het aanbod vergroten, de nabijheid verbeteren en de mogelijkheid bieden om beter in te spelen op de specifieke behoeften van patiënten.
Er is dringend behoefte aan een officieel kader om te bepalen hoe mensen met en na kanker moeten worden verzorgd, zowel binnen als buiten het ziekenhuis, door fysiotherapeuten, bewegingsdeskundigen of sportcoaches. De professionals die buiten het ziekenhuis werken, moeten in staat zijn om alle oncologiepatiënten te begeleiden en indien nodig tijdig door te verwijzen naar zorgverleners. Opleiding is daarbij van cruciaal belang.
Daarom deze oproep voor een globale aanpak waarbij alle belanghebbenden worden betrokken: wetenschappers, patiënten en patiëntenorganisaties, zorgverleners en gezondheidswerkers, de bewegingssector en de overheid.
Frédérique Bernard, expert op het gebied van lichaamsbeweging bij Stichting tegen Kanker, licht toe: “Dit zal ons helpen om de mogelijkheden van extramurale zorg te onderzoeken en te werken aan nomenclatuur en vergoedingen. Het zal ook meer zichtbaarheid geven aan de paramedische sector in de medische wereld. En ons bovendien ook in staat stellen om effectiever samen te werken met andere professionals in de bewegingssector en uiteindelijk leiden tot de ontwikkeling van gespecialiseerde vaardigheden in deze beroepen. Deze vaardigheden verdienen erkenning en bescherming en zullen leiden tot een betere samenwerking tussen intra- en extramurale zorg.”
Klik hier voor het voorstel van Stichting tegen Kanker en de Nationale Werkgroep
