Darmkanker is wereldwijd een van de belangrijkste doodsoorzaken door kanker. De afgelopen jaren is een stijgende trend in het aantal gevallen waargenomen bij jongvolwassenen. In België is die stijging echter tot op vandaag nog niet vastgesteld.
Hoe komt dat? Zijn de cijfers onjuist? Wordt het aantal gevallen onderschat? Na controle door Stichting Kankerregister blijkt dat niet het geval. Is er dan misschien een genetisch verschil? Ook dat is uitgesloten.
Waar moeten we het verschil dan zoeken? Een mogelijke verklaring ligt in het microbioom – de verzameling micro-organismen in onze darmen. Dit microbioom wordt beïnvloed door onze levensstijl, meerbepaald door voeding, lichaamsbeweging en het gebruik van antibiotica. Precies die levensstijlfactoren spelen een cruciale rol in de preventie van darmkanker. Daarom is het essentieel om beter te begrijpen hoe dat microbioom bijdraagt tot de ontwikkeling van darmkanker.
Darmkanker in België: enkele cijfers
Darmkanker is een van de meest voorkomende kankers in België. Het staat op de derde plaats bij zowel mannen als vrouwen, met jaarlijks bijna 8.000 nieuwe gevallen. Elk jaar overlijden meer dan 2.400 mensen eraan. (*)
Gelukkig is de overlevingskans na vijf jaar de laatste jaren sterk verbeterd: in België ligt die momenteel op 70,3%. En er is goed nieuws: het wetenschappelijk onderzoek heeft enorme vooruitgang geboekt op dit gebied.
Darmkanker komt meestal voor bij mensen ouder dan 50 jaar. Maar een trend in Europa laat zien dat ongeveer 10% van alle gevallen voorkomt bij jongvolwassenen onder de 50 jaar, en dit percentage blijft stijgen. In België ligt dit aandeel momenteel rond de 7% in deze leeftijdsgroep, terwijl men in de Verenigde Staten verwacht dat dit binnen enkele jaren de 13% zal overschrijden.
(*) Cijfers: Stichting Kankerregister 2022
Stichting tegen Kanker steunt onderzoek naar de rol van het darmmicrobioom bij darmkanker
Verschillende onderzoeken tonen aan dat het darmmicrobioom invloed heeft op de ontwikkeling, voortgang en behandelingsrespons van darmkanker. Die onderzoeken zijn van groot belang om te ontdekken hoe aanpassingen in dat microbioom (de verzameling micro-organismen) de effectiviteit van behandelingen kunnen verbeteren. We belichten er twee:
- Prof. Lars Vereecke – Onderzoek aan UGent: Hoe micro-organismen darmkanker beïnvloeden
De samenstelling van het microbioom bepaalt mee hoe goed een patiënt reageert op immuuntherapie. Het onderzoeksteam van Prof. Vereecke ontdekte dat bepaalde bacteriën en schimmels darmkanker kunnen verergeren.
“We willen beter begrijpen hoe deze micro-organismen darmkanker beïnvloeden. We onderzoeken hoe sommige ‘slechte’ bacteriën en schimmels in de tumor de agressiviteit van de kanker verhogen, en anderzijds hoe ‘goede’ bacteriën immuuntherapie kunnen versterken.”, aldus prof. Vereecke.
Dit innovatieve onderzoek kan helpen bij de ontwikkeling van betere behandelingen voor darmkanker.
- Prof. Marc Van den Eynde & Prof. Jeroen Raes – Onderzoek aan UCLouvain & KU Leuven: De rol van bacteriën bij uitzaaiingen van darmkanker
Bacteriën uit darmkanker worden steeds vaker klinisch onderzocht, omdat ze mogelijk een rol spelen bij de groei en uitzaaiing van darmkanker.
In dit onderzoek wordt met geavanceerde en specifieke technieken bestudeerd hoe kankercellen en bacteriën in de tumor elkaar beïnvloeden. Dit helpt te begrijpen hoe deze bacteriën de immuniteit van de patiënt, tumorgroei, uitzaaiingen en behandelingsrespons kunnen beïnvloeden.
“Als we deze interacties beter begrijpen, kunnen we nieuwe, gepersonaliseerde therapieën ontwikkelen die het microbioom in de tumor aanpassen en zo de behandeling en overleving van patiënten verbeteren.”, leggen prof. Van den Eynde en Raes uit.
Voorkomen is beter dan genezen!
De relatief lage incidentie van darmkanker bij jongvolwassenen in België kan te maken hebben met een gezondere levensstijl in vergelijking met andere landen. Dit is een extra reden om een leven lang te blijven investeren in gezonde gewoonten, zoals een evenwichtige voeding, regelmatige lichaamsbeweging, het behouden van een gezond gewicht, matig alcoholgebruik, niet roken en beperkt gebruik van antibiotica. Naast deze primaire preventie is secundaire preventie cruciaal. Vanaf 50 jaar meedoen aan de bevolkingsonderzoeken die in de 3 regio’s van België gratis worden aangeboden is belangrijk. Vroegtijdige opsporing kan immers leiden tot een snelle ingreep, via een coloscopie en het verwijderen van poliepen, wat de kans op genezing aanzienlijk vergroot. Darmkanker is een sluipende ziekte, dus tijdige opsporing is essentieel.
In België wordt een gratis bevolkingsonderzoek aangeboden aan mannen en vrouwen zonder verhoogd risico tussen 50 en 74 jaar. Zij ontvangen om de twee jaar een immunologische stoelgangtest (iFOBT, Immunological Faecal Occult Blood Test) waarbij hen gevraagd wordt een stoelgangstaal terug te sturen.
Afhankelijk van je woonplaats wordt dit georganiseerd door:
🔹 Brussel: BruPrev
🔹 Wallonië: Centrum voor Kankerscreening (CCR)
🔹 Vlaanderen: Centrum voor Kankeropsporing (CVKO)
Voor mensen met symptomen of een familiale voorgeschiedenis is een specifieke opvolging nodig. Daarvoor is een gesprek met de huisarts aanbevolen over welke screeningsmethode het meest geschikt is. Meer informatie over darmkanker en preventietips om het risico hierop te beperken zijn te vinden op de website van Stichting tegen Kanker.
